προβληματισμός τετάρτης ~ THE DARK KNIGHT RISES: ΚΡΙΤΙΚΗ

Καληνωρίσματα. Πριν ξεκινήσω να γράφω οτιδήποτε, σας καλώ να ρίξετε μια ματιά σε ότι έχει γραφτεί ως τώρα στο yannidakis για την τριλογία του Nolan.

ΤΑΙΝΙΕΣ BATMAN (αφιέρωμα)

ΤΙ ΞΕΡΟΥΜΕ ΩΣ ΤΩΡΑ (πριν κυκλοφορήσει η ταινία)

θρύλος του Batman (η εβδομαδιαία ενότητα με όλες τις πληροφορίες)

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΒΑΤ-YANNIDAKIS (συμβολισμοί του ήρωα)

Μου είναι δύσκολο να γράψω μία κριτική ταινίας αφενός γιατί δεν είμαι κριτικός κινηματογράφου και αφετέρου διότι σε αυτό το μικρό συνοπτικό κείμενο δεν θέλω να εμβαθύνω στα στοιχεία που αφορούν τον ψυχισμό του ήρωα και τα κοινωνικά μηνύματα που τον αφορούν. Το έργο μου γίνεται πιο δύσκολο επειδή έχω διαβάσει δεκάδες κριτικές ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων.

Ξεκινάω ανάποδα: Είναι αυτή η καλύτερη ταινία της τριλογίας; Η απάντηση δεν είναι απλή. Εξαρτάται από τι ενδιέφερε τον καθένα κατά τη διάρκεια της τριλογίας (παίρνω σαν δεδομένο πως όλοι είδατε και τις δύο πρώτες ταινίες). Στην αρχή είχαμε την εισαγωγή της ιστορίας ενός ανθρώπου που οι συνθήκες τον ώθησαν να γίνει κάτι περισσότερο από άνθρωπο, ένα σύμβολο σε μία ταινία που ήταν περισσότερο δραματική παρά δράσης, ύστερα την πτώση αυτού του ανθρώπου που θυσιάστηκε για να επαναφέρει τάξη στο χάος στην ταινία απόλυτης δράσης και τώρα; Τώρα όλα επιστρέφουν πίσω στον πρώτο στόχο με πολύ δράμα και πολύ δράση!

Ο ίδιος ο Nolan δήλωσε πως το Batman Begins αφορά τον φόβο, το The Dark Knight το χάος και το The Dark Knight Rises τον πόνο. Πάνω σε αυτό το τρίπτυχο υπόσχομαι να επιστρέψω σε μία περισσότερο κοινωνιολογική ανάλυση της τριλογίας. Το άλλο που θέλω να αναφέρω είναι πως δεν είδαμε μία απλή ταινία με τρεις συνέχειες. Είδαμε μία πραγματική τριλογία με αρχή-μέση-τέλος.

Φυσικά πάνω απ’ όλα είδαμε Nolan. Το τέλος της ταινίας αφήνει αυτήν την ασάφεια που είδαμε στο Inception αναφορικά με το τέλος και δίκαια χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα καλύτερα πεντάλεπτα της ιστορίας του κινηματογράφου! Σε μία σκηνοθετική αποθέωση βλέπουμε τα τελευταία δώδεκα λεπτά πριν την έκρηξη της βόμβας να κυλούν σε πραγματικό χρόνο, να εξελίσσονται την ημέρα(!) και να εναλλάσσουν την προβολή των ηρώων δίνοντας σε όλους μία αξιοπρεπή κατάληξη με έναν εντελώς Nolan τρόπο.

Η ταινία είναι δύο ώρες και σαράντα πέντε λεπτά και συνήθως σε αυτές τις μεγάλες απόπειρες συναντάμε λάθη και κουραστικές σκηνές, όμως εδώ θα παρακαλάτε να έχει λίγο (ή πολύ) ακόμα. Ο κεντρικός ήρωας, ο Bruce Wayne μας δίνει πολλές απαντήσεις για το ποιος τελικά είναι. Οχτώ χρόνια μετά το μακελειό με τον Harvey Dent και την ανάληψη της ευθύνης που αποτέλεσε μία θυσία υπέρ της πόλης του, έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση και από τη ζωή. Ο τρόπος που θα επιστρέψει δεν εξυπηρετεί κανέναν σκηνοθετικό σκοπό, είναι απλά επιβεβλημένος. Σε αυτήν την ταινία δεν θα δείτε τον Batman όσο θα θέλατε για να ικανοποιηθείτε σαν φίλοι ταινιών με ήρωες, θα δείτε τον άνθρωπο που συνθλίβεται από τις σωματικές (για πρώτη φορά) και ψυχολογικές αδυναμίες του και τον τρόπο που το ψυχικό του σθένος θα αφυπνιστεί για να αναδυθεί κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Ο κυριότερος εχθρός του όλα δείχνουν πως είναι ο Bane, η μεταφορά του οποίου είχε δύο στόχους: Αφενός να αποκαταστήσει την κινηματογραφική του φήμη μετά την αστοχία του 1997, αφού πρόκειται για έναν πανέξυπνο και παντοδύναμο χαρακτήρα και αφετέρου να αποδώσει πιστά την πιο μεγάλη ήττα του Batman από το ιστορικό “Knightfall” όπου ο Bane νίκησε τον ήρωα συνθλίβοντας τον. Πως θα το κάνεις αυτό όμως σε μια ταινία που δεν έχει ίχνος υπερφυσικών σκηνών; Δείτε την ταινία και θα καταλάβετε.

Κι αν ο Bane δείχνει να είναι ο εχθρός, η αλήθεια είναι πως για να βρούμε τον πραγματικό εχθρό της ταινίας, πρέπει να ψάξουμε στην πρώτη ταινία. Πρέπει να πούμε πως ολόκληρη η τριλογία έχει έναν εχθρό ο οποίος στο τέλος έρχεται να ολοκληρώσει το έργο του. Είναι ασύλληπτος ο τρόπος που ο ένας χαρακτήρας έρχεται να συμπληρώσει τον άλλο στο παζλ που τελικά σχηματίζει την εικόνα ολόκληρης της τριλογίας.

Ο Nolan συγκλονίζει και κάπως αλλιώς. Εκμεταλλευόμενος την τριλογία του στο έπακρο. Έχει δύο (προηγούμενες) ταινίες από τις οποίες παίρνει ιστορία, σκηνές, αναδρομές, ψυχολογικά κατάλοιπα των χαρακτήρων και τα ενσωματώνει στους χαρακτήρες του σήμερα, καταφέρνει να σε κάνει να δακρύσεις, να ανατριχιάσεις και να πιστέψεις πως το τέλος θα είναι "κακό" αφού το τόλμησε και το 2008 και έχουμε σαν δεδομένο πως τίποτα υπερφυσικό δεν μπορεί να συμβεί, οπότε...

Κι αν αυτό σας φαίνεται ένα εύκολο μονοπάτι, τότε θα διαπιστώσετε πως ο Nolan δεν φοβάται και να επεκταθεί. Στα διακόσια πενήντα εκατομμύρια δολάρια που είχε, εκτός από τις τέσσερις χώρες και εφτά πόλεις που χρησιμοποίησε για τα γυρίσματα, έφτιαξε και κάτι τεράστιο: ένα Gotham City κανονικών διαστάσεων! Μία πόλη με σύνορα, περιοχές, γέφυρες (που κλείνουν ή ανατινάζονται…), με κέντρο, με αέρα, θάλασσα και… υπόνομο, όλα σε πραγματικές διαστάσεις. Αν στο The Dark Knight ο Nolan ταξίδεψε για πρώτη φορά τον ήρωα εκτός Αμερικής στο Χονγκ Κονγκ, τώρα κάνει το Gotham μια πραγματική πόλη, αφού με το χάος που δημιουργείται ασχολείται το Πεντάγωνο, ο ίδιος ο πρόεδρος, δίνοντας στην ταινία μία απολύτως ρεαλιστική διάσταση.

Εγώ δε θα ασχοληθώ με τους ηθοποιούς καθώς μπορεί ο Nolan να παίρνει το μέγιστο των ικανοτήτων τους, όταν όμως μιλάμε για Morgan Freeman, Gary Oldman, sir Michael Caine από τους παλιούς, Christian Bale, Anne Hathaway από τους καθιερωμένους και Marion Cotillard, Tom Hardy από τους ανερχόμενους, είναι σα να είσαι προπονητής της Barcelona…

Δεν μακρηγορώ για την μουσική επένδυση της ταινίας την οποία κάλυψα εκτενώς στο ειδικό και ξεχωριστό μου αφιέρωμα για την μουσική της ταινίας και θα βρείτε εδώ.

Και τώρα; Η τριλογία τελείωσε. Τελείωσε (θα αναρωτηθείτε βλέποντας το τέλος); Ναι, τελείωσε! Για εφτά χρόνια είχαμε την ευκαιρία να ταξιδέψουμε στον κόσμο ενός ανθρώπου που έγινε ένα σύμβολο και τελικά θρύλος. Μπορεί στα comics o Bruce Wayne να μην γερνάει ποτέ, όμως εδώ ο Nolan έπρεπε να βρει έναν τρόπο να δώσει στον ήρωα μία διάρκεια με ρεαλιστικό τρόπο. Και το κατάφερε! Μικρή σημείωση πως αυτός είναι φανταστικός χαρακτήρας κάποιου Bob Cane που τον πρωτοζωγράφισε το 1939, όμως όλα αυτά που εκπροσωπεί είναι τόσο ζωντανά μέσα μας, που ο ρεαλισμός της τριλογίας αυτής, μας έδωσαν την ευκαιρία να ταυτιστούμε μαζί του και να βοηθηθούμε από αυτόν.

Δε θα αναφερθώ στα γραφικά της ταινίας, γιατί είμαι πολύ περήφανος που αυτά δεν αποτέλεσαν το χαρακτηριστικό της ταινίας ενώ σε καμία περίπτωση δεν προσέδωσαν κανέναν τόνο υπερβολής. Οι σκηνές δράσης είναι απόλυτα ρεαλιστικές κι έτσι δίνουν την δυνατότητα στον θεατή να βιώσει την ταινία. Ο Nolan καταφέρνει να μας αναγκάσει να ταυτιστούμε με κάποιον ή κάποιους από τους χαρακτήρες. Τι θα επέλεγες αν ήσουν ο Bruce και ήξερες ότι πας να τα βάλεις με έναν σωματικά ανώτερο σου; Αν ήσουν ο Alfred πραγματικά θα είχες το θάρρος να εγκαταλείψεις τον αγαπημένο σου για να τον συνετίσεις; Αν ήσουν η Selina θα επέστρεφες πίσω στο Gotham αφού έφτιαχνες το τούνελ από το οποίο μπορούσες να απελευθερωθείς; Αν ήσουν ο Blake θα έκανες εκείνο το βήμα στην γέφυρα που είχε σαν σκοπό να σώσει τα παιδιά αλλά θα μπορούσε να κοστίσει τη ζωή σου; Θα έπαιρνες εκείνη την τσάντα για να ακολουθήσεις τις συντεταγμένες που σου δόθηκαν; Θα πετούσες το όπλο σου ("no guns, no killings") όταν έβλεπες πως δεν εξυπηρετεί τον σκοπό σου χάνοντας όμως ένα βασικό σου εργαλείο ή θα δήλωνες παραίτηση από το Σώμα όταν κατέληξες πως ως αστυνομικός δεν μπορείς να υπηρετήσεις το κοινό καλό όπως επιθυμείς; Ο Nolan μας δίνει πραγματικούς ανθρώπους με πραγματικά προβλήματα προκαλώντας μας να τα παραλληλίσουμε με τα δικά μας καθημερινά.

Υπόσχομαι να επιστρέψω με ένα μεγάλο αφιέρωμα σε αυτό που ο φανταστικός χαρακτήρας εκπροσωπεί και ο Nolan παρουσίασε. Αν θα είναι σε μία δημοσίευση στο yannidakis, ή σε ένα πόνημα στα βιβλιοπωλεία, θα το μάθετε κι εσείς κι εγώ εν καιρώ. Ως τότε... Ευχαριστούμε Christopher Nolan! Ραντεβού στην απονομή των Oscars όπως το 2005 (ως υποψήφιο) και το 2008 (με δύο αγαλματάκια). Ως τότε... Deshi Basara :[

Επιτρέψτε μου να σχολιάσω τον υποτιτλισμό της ταινίας.

Ήταν η τέταρτη φορά που είδα την ταινία χθες, πρώτη με ελληνικούς υπότιτλους. Ο υποτιτλισμός έχει παραποιήσει μεγάλο μέρος της ταινίας. Όλα ξεκινούν με τον τίτλο που δεν είναι "Σκοτεινός Ιππότης: Η Επιστροφή", αλλά θα έπρεπε να είναι: "Ο Σκοτεινός Ιππότης: H Έγερση (ή Ανάδυση)". Στην ταινία η λέξη "Rise" χρησιμοποιείται πολύ συχνά από πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες για να δηλώσει πολύ συγκεκριμένους παραλληλισμούς και οι έξυπνοι της μετάφρασης χρησιμοποιούν διαφορετική λέξη για την κάθε φορά υποτίθεται για να μεταφράσουν πιστά την συγκεκριμένη πρόταση, χάνοντας όμως το σύνολο. Επίσης θα δείτε πολλά-πολλά λάθη σε μεταφρασμένες λέξεις, αλλά και φράσεις που επειδή μεταφράζονται αυτολεξεί παραποιούν το νόημα της φράσης. Κάτι σαν να μεταφράζεται το κείμενο σε αυτόματο μεταφραστή!

Το παρόν, θα το αποστείλω στην village στην οποία θα προτείνω να συμμετέχω εθελοντικά στην διόρθωση της μετάφρασης τουλάχιστον για όταν η ταινία θα κυκλοφορήσει προς ενοικίαση και αγορά. 

Είναι αμαρτία να αφήσουμε το ελληνικό κοινό σε ένα τέτοιο κενό.