EK-ΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ v ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ TEΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ~ παιδιά και τεχνολογία: δυνατότητες και περιορισμοί

EK-ΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΑΥΡΙΟ vs ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ TEΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
~
παιδιά και τεχνολογία: δυνατότητες και περιορισμοί

Ιωάννα Μπουρδούβαλη ~ Βασίλης Αναστασιάδης

Νοέμβριος 2015

yannidakis.net

vs

Πόσες είναι εκείνες οι φορές που θα θέλαμε να πατήσουμε ένα κουμπί και να έχουμε την ηρεμία που είχαμε πριν αποκτήσουμε παιδιά είτε γιατί είμαστε κουρασμένοι, είτε γιατί έχουμε πολλά να κάνουμε και πόσες είναι εκείνες οι φορές που πατήσαμε είτε ένα είτε περισσότερα κουμπιά και τα καταφέραμε. Είτε ήταν κουμπί του τάμπλετ, είτε τηλεόρασης, είτε υπολογιστή. Και όταν τα καταφέρνουμε μετά αναρωτιέμαι, τι καταφέραμε γιατί δεν είναι και λίγοι οι κίνδυνοι από την ενασχόληση του παιδιού με την τεχνολογία.

Θα μιλήσω για ένα από τα μικρότερα προβλήματα όπως είναι το να αναπτύξει το παιδί προβλήματα με την όρασή του. Έχει αποδειχτεί ότι οι πολλές ώρες παρακολούθησης τηλεόρασης βλάπτει τα μάτια αλλά και μειώνει την μαθησιακή ανάπτυξη του παιδιού. Επίσης, η χρήση του υπολογιστή στις μέρες μας δεν είναι και τόσο ακίνδυνη. Τα παιδιά ασχολούνται συνεχώς με τα κοινωνικά δίκτυα που από την μια τα φέρνει σε επαφή με φίλους, συγγενείς κτλ. αλλά από την άλλη υπάρχουν οι παιδόφιλοι που προσηλυτίζουν παιδιά που τους κλείνουν ραντεβού έχοντας συστηθεί ως μικρότεροι φυσικά, άνθρωποι που απαγάγουν παιδιά με αυτόν τον τρόπο και είτε τα πουλάνε στο γνωστό εμπόριο λευκής σάρκας είτε τα κακοποιούν και τα εκμεταλλεύονται προς όφελός τους. Τα προβλήματα δεν έχουν τέλος χρησιμοποιώντας τα παιδιά την τεχνολογία. Εθίζονται σε αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας με αποτέλεσμα να κάνουν παρέα με ανθρώπους μέσω διαδικτύου να θεωρούν ότι έχουν φίλους αλλά επί της ουσίας να μην έχουν παίξει ποτέ μαζί. 

Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, πόσοι έχουμε να σκεφτούμε ωραία παιχνίδια με τα παιδιά της γειτονιάς μας; Πού πήγαν εκείνα τα ωραία χρόνια που τα παιδιά έπαιζαν στις αλάνες, που ενοχλούνταν η γιαγιά της γειτονιάς που θεωρούσε τις δώδεκα το πρωί, μεσημέρι και ήθελε να κοιμηθεί αλλά το παιχνίδι δεν διακόπτονταν παρά μόνο όταν ήταν η ώρα του φαγητού; Που είναι εκείνα τα ωραία χρόνια που παίζαμε κρυφτό, κυνηγητό που πέφταμε και γραντζουνιόμασταν και το παιχνίδι σταματούσε για να βοηθήσουμε όλοι τον φίλο μας ή την φίλη μας; Πώς και γιατί χάθηκαν εκείνα τα ωραία χρόνια και τώρα πια παιχνίδι θεωρείται μια οθόνη αφής; Και τελικά εμείς οι γονείς έχουμε ευθύνη; Εσείς τι λέτε; Ναι ή όχι στην τεχνολογία και παιδί; Καλό σας μεσημέρι! +Ioanna Mpourdouvali 

Η νέα γενιά παιδιών είναι τόσο εξοικειωμένη με την τεχνολογία που μας εκπλήσσει! Πόσες φορές έχουμε δει μωρά να πιάνουν στα χέρια τους ένα ταμπλετ και ενστικτωδώς να ξέρουν πώς να χειριστούν την οθόνη αφής και να πλοηγηθούν στο μενού και τις λειτουργίες του; Για τα παιδιά και τους έφηβους, το Διαδίκτυο είναι απλά «εκεί», σε κάθε συσκευή και κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους – όπως το νερό και το ρεύμα.

Πολλοί γονείς όμως τρομάζουν με αυτή την εξοικείωση, πανικοβάλλονται ότι τα παιδιά τους μπαίνουν σε ένα κόσμο ψεύτικο, γεμάτο κινδύνους. Και ως ένα σημείο είναι λογικό γιατί όλοι μας μεγαλώσαμε σε ένα κόσμο που η τεχνολογία και το Διαδίκτυο μόλις είχαν αρχίσει να κάνουν τα πρώτα τους, δειλά, βήματα. Δεν έχουμε, άρα, την γνώση και την εμπειρία να χειριστούμε αυτή την νέα πραγματικότητα.

Για αυτό και το αφιέρωμα αυτό αναλαμβάνει να καθησυχάσει τους γονείς με πρακτικούς τρόπους και συμβουλές. 

Πολλά ακούγονται για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τους κινδύνους που κρύβονται (παιδόφιλοι, βία, προσηλυτισμός, κλπ.). Ευτυχώς (και όχι δυστυχώς!), δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τα παιδιά μας από το να χρησιμοποιήσουν τα μέσα αυτά. Αυτό που χρειάζεται είναι μέτρο, έλεγχος και εκπαίδευση των γονιών! Θυμάστε πώς μας μιλούσαν οι γονείς μας για το τσιγάρο, τα ναρκωτικά, πώς μας έλεγαν να μην παίρνουμε καραμέλες από αγνώστους; Την ίδια ακριβώς κουβέντα πρέπει να κάνουμε και εμείς απλά προσαρμοσμένη στον 21^ο αιώνα. Και φυσικά, πρέπει να μπαίνει μέτρο στην χρήση του Διαδικτύου και των άλλων τεχνολογιών όπως ακριβώς έκαναν οι γονείς μας με την τηλεόραση, την κονσόλα παιχνιδιών, κλπ. Η ίδια τεχνολογία που φοβόμαστε είναι εδώ για να μας βοηθήσει να βάλουμε μέτρο και να το επιβάλλουμε μάλιστα (τέρμα οι φωνές και οι απειλές τύπου «κλείσε τώρα την τηλεόραση και πάνε για ύπνο, αλλιώς...»!!). Πολλοί πάροχοι Διαδικτύου εγκαθιστούν ειδικές λειτουργίες στα μόντεμ τους που επιτρέπουν το κλείσιμο της σύνδεσης σε συγκεκριμένες ώρες και ημέρες. Επίσης, επιτρέπουν το μπλοκάρισμα ιστοσελίδων και εφαρμογών, οπότε η όλη διαχείριση και εκπαίδευση των παιδιών μπορεί να γίνει πιο λειτουργική και εύκολη.

Η Disney πρόσφατα χρηματοδότησε μια εταιρία ανάπτυξης εφαρμογών που δημιούργησε το Circle, μια συσκευή που επιτρέπει την παρακολούθηση και τον έλεγχο όλων των συσκευών που συνδέονται στο Διαδίκτυο μέσα στο σπίτι. Όλος ο έλεγχος γίνεται από το κινητό του γονιού και ειδικά «προφίλ» μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε το κάθε παιδί να έχει συγκεκριμένα δικαιώματα και προσβάσεις (πχ. δεν μπορεί να αγοράσει προϊόντα ηλεκτρονικά, δεν μπορεί να κατεβάσει ταινίες ακατάλληλου περιεχομένου, δεν μπορεί να μπει στο Facebook μετά τις 8μ.μ, κλπ.). Οι δυνατότητες του μάλιστα φτάνουν στο σημείο να μπορεί να αναγνωρίσει «ύποπτες» κινήσεις και να τις μπλοκάρει ή να ενημερώσει τους γονείς (βασίζεται σε λέξεις κλειδιά ώστε να αναγνωρίζει πότε ένα παιδί παρενοχλείται, για παράδειγμα).

Επίσης, έρευνες έχουν δείξει ότι η ενασχόληση των παιδιών με τις κονσόλες παιχνιδιών ακονίζει το μυαλό και αυξάνει την ευφυΐα τους. Προσωπικά, ο αντίλογος ότι τα παιχνίδια έχουν σκηνές βίας και εξοικειώνουν τα παιδιά με αυτά τα φαινόμενα δεν με βρίσκει σύμφωνο γιατί σαν παιδιά είχαμε δει άπειρες ταινίες με πολύ πιο ρεαλιστικά εφέ και ωμή βία. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε στην δεκαετία του ’80 όπου ο περιορισμός της βίας στο σινεμά δεν ήταν και πολύ «της μόδας» (να θυμίσω Ράμπο, Αλιεν, Εφιάλτη στο δρόμο με τις λεύκες;).

Τέλος, η τεχνολογία έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο από πλευρά πρώτων υλών, κατασκευής και κανονισμών που οι κίνδυνοι του παρελθόντος σχετικά με ακτινοβολίες, κλπ. έχουν κατά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι εξαλειφθεί. Φυσικά, όπως σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, παν μέτρον άριστον!

Πολλοί από εμάς αναπολούμε την εποχή που παίζαμε στα πάρκα και τις πλατείες κρυφτό και κυνηγητό με τους φίλους μας και που τρέχαμε ανέμελοι και ξένοιαστοι, αλλά πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι εποχές αλλάζουν, η καθημερινότητα μας αλλάζει και ο κόσμος προχωράει και προοδεύει. Αυτά που εμείς θεωρούσαμε «κλασικά» στην παιδική μας ηλικία είναι τα ίδια ακριβώς πράγματα που θεωρούσαν προοδευτικά οι γονείς μας και οι παππούδες μας και τα ίδια ακριβώς πράγματα που θεωρούν ξεπερασμένα τα παιδιά μας και η νέα γενιά. Το χάσμα γενεών είναι πραγματικότητα και αγγίζει και την τεχνολογία – πώς θα μπορούσε να μην το κάνει, άλλωστε;

Εμείς συνεχίζουμε το έργο μας σαν γονείς, συγγενείς και φίλοι προστατεύοντας την νέα γενιά από τους εκάστοτε κινδύνους της εποχής, εκμεταλλευόμενοι πολλές φορές τα ίδια όπλα που έχουν οι νέοι στην φαρέτρα τους προκειμένου να τους νουθετήσουμε και εκπαιδεύσουμε και ίσως (ίσως!!) κάποιες φορές χρειάζεται να αφήσουμε τα ίδια τα παιδιά μας να μας πιάσουν από το χέρι και να μας δείξουν τον δρόμο προς το μέλλον... πίστη χρειάζεται και όχι φόβος! +Vassilis Anastasiadis

---