yannidakis - ΤΟ ΝΕΟ ΕΙΝΑΙ ΩΡΑΙΟ; Ή ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΑΛΛΙΩΣ;

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: 11/12/2008

Αφορμή για το σημερινό κείμενο, στάθηκε μια κουβέντα που είχα σε σχέση με την αντιγραφή ή την επανάληψη. Και επειδή είμαι βέβαιος πως δεν έγινα κατανοητός, θα μιλήσω με παραδείγματα.

Ας φανταστούμε ένα τραγούδι το οποίο επανεκτελέστηκε από άλλους καλλιτέχνες και όχι απαραίτητα σε μια όχι απαραίτητα πιστή αντιγραφή του πρωτοτύπου. Και το παράδειγμα με το τραγούδι δίνει τη σειρά του σε ένα παράδειγμα για κάποια ταινία, ένα θεατρικό έργο, ένα βιβλίο που περιγράφει ένα ιστορικό γεγονός ή ασχολείται με κάποια επιστήμη και φυσικά τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα.

Δε μιλάμε για κάποια αντιγραφή με τη μορφή κλοπής, αλλά για μια τιμή στο πρωτότυπο έργο και προσπάθεια αναβίωσής του. Εδώ σε περιπτώσεις που το έργο προστατεύεται με πνευματικά δικαιώματα, ζητείται άδεια και ύστερα από τον νέο πραγματευτή αποφασίζεται το κατά πόσο όμοιο θα είναι το έργο.

Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον μετά να δούμε ποια «εκτέλεση» θα επικρατήσει στην ιστορία. Συνήθως συμβαίνει οι σύγχρονοι της κάθε εκτέλεσης να υποστηρίζουν την αντίστοιχη. Οι παλιοί το πρωτότυπο, οι νέοι το μεταγενέστερο κ.ο.κ.

Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που συναντάμε νέους ακροατές, θεατές, μελετητές κλπ. να αρέσκονται στην αυθεντική εκτέλεση, κάτι που σημαίνει πως πέρα από την ποιότητα του έργου, τα συστατικά του, κατάφεραν να επιτύχουν και διαχρονικότητα. Νίκησαν τον χρόνο! Και αυτό είναι η μέγιστη επιτυχία για ένα έργο.

Από την άλλη υπάρχουν έργα τα οποία γίνεται κοινώς παραδεκτό πως έτυχαν πολύ καλύτερης επανεκτέλεσης σε αργότερο χρόνο. Δεν είναι αδύνατο. Ο νέος πραγματευτής αφουγκράζεται τα στοιχεία του πρωτότυπου έργου και κατόπιν προσθέτει μοναδικά στοιχεία που «δένουν» αριστοτεχνικά με αυτό και φυσικά το αποτέλεσμα αν και εμπεριέχει το ρίσκο της σύγκρισης, είναι πιθανό να ξεπεράσει κάθε προσδοκία.

Τίθεται λοιπόν αυτή η πολύ ενδιαφέρουσα και άτυπη μάχη ανάμεσα στο παλιό και το νέο. Βασική προϋπόθεση είναι το νέο να σεβαστεί όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του παλιού ώστε ακόμα κι αν έχει ένα δικό του μοναδικό χαρακτήρα, να μην αλλοιώσει τη βάση του πρωτότυπου.