σημερινή προσθήκη στην λίστα των καταχωρήσεων τσι μέρας
από antinews
Ένα όνειρο για την τοπική αυτοδιοίκηση
Ο ελλαδικός χώρος ιστορικά διοικείται με συγκεντρωτικό μοντέλο από πάρα πολύ παλιά. Μια ιστορική αναδρομή θα μας δείξει πως το υδροκεφαλικό κράτος έχει τις ρίζες του από την εποχή ακόμα ακόμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου!
Πράγματι, Μ.Αλέξανδρος, Επίγονοι, Ρωμαϊκή-Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Οθωμανοί και Νεοελληνικό κράτος διοίκησαν τους Έλληνες με συγκεντρωτικό τρόπο. Όλη η διοίκηση ασκούνταν στην πράξη από την κεντρική κυβέρνηση στην εκάστοτε πρωτεύουσα η οποία κατένειμε τους οικονομικούς πόρους συνολικά σε όλη την επικράτεια. Η πρωτεύουσα λοιπόν πάντοτε είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης ενώ οι επαρχίες είχαν οικονομική δυσχέρεια με μια, άντε δύο άλλες πόλεις να είναι σε καλή οικονομική κατάσταση για να αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία της πρωτευούσης.
Δεν είμαστε μόνοι στον κόσμο με αυτό το σύνδρομο. Και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έτσι λειτούργησε στην αρχαιότητα και στον σύγχρονο κόσμο η Ρωσία π.χ και η Τουρκία ή η Ισπανία έτσι λειτουργούν και σήμερα. Η ιστορική αντίστιξη του φαινομένου αυτού είναι το πολυκεντρικό μοντέλο του δυτικού κόσμου που έχει τις ρίζες του στην φεουδαρχία. Πολλές πόλεις αναπτύσσονται παράλληλα κρατώντας τους οικονομικούς πόρους που παράγουν και ιδιαίτερα τους φόρους στην οικεία περιφέρεια ενώ η κεντρική κυβέρνηση ελάχιστα παρεμβαίνει στην εσωτερική διοίκηση της περιφέρειας και ασκεί την εθνική μόνο πολιτική του κράτους. Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης αλλά και η Αμερική έχουν ακόμη και σήμερα αυτό το μοντέλο.
Ο σύγχρονος οικονομικός κόσμος βασίζεται, ιδίως μετά τη βιομηχανική επανάσταση και την άνοδο της ισχύος της αστικής τάξης, στη Δύση. Έτσι, μιας και το προσομοιάζον στον καπιταλισμό σύστημα διοίκησης και οικονομίας βασίζεται στο δυτικό πρότυπο, φέρει τις ιδιαιτερότητες της κοινωνίας που το ανέδειξε. Βασιζόμαστε σήμερα στο παιχνίδι των αριθμών και της ποσότητας. Βασιζόμαστε στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η οικονομική παραγωγή είναι σαφώς μεγαλύτερη ποσοτικά όταν προέρχεται από ένα πολυκεντρικό μοντέλο παρά από ένα μονοκεντρικό. Και είναι η ώρα το ελληνικό μοντέλο διοίκησης να αναθεωρηθεί.
Στην Ελλάδα σήμερα ο υδροκεφαλισμός είναι εμφανέστατος. Η Αθήνα έχει μεγαλώσει υπέρμετρα και απορροφά όλο και μεγαλύτερους πόρους από την περιφέρεια. Τι παράγει όμως η Αθήνα; Ελάχιστα πράγματα. Σε αντίθεση με την επαρχία όπου ακόμα υπάρχει (υποτυπώδης βέβαια έτσι όπως κατάντησε) η αγροτική παραγωγή. Αυτό θα έπρεπε να μας ωθήσει σε μια προσπάθεια αποκέντρωσης, πρώτα οικονομικής και μετά διοικητικής.
Το γιατί είναι σημαντική η ανάπτυξη της περιφέρειας δεν είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς. Στο λεκανοπέδιο της Αττικής είναι στην παρούσα φάση εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξουν παραγωγικές επενδύσεις. Και γιατί η Αττική είναι οικονομικά κορεσμένη με δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών και γιατί το κόστος λειτουργίας μια π.χ βιομηχανικής μονάδας στην Αθήνα είναι υψηλότατο. Η επαρχία από την άλλη (ως υπανάπτυκτη δυστυχώς οικονομικά) παρουσιάζει τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες. Μόνο και μόνο η εγχώρια αγροτική παραγωγή να αξιοποιηθεί με μονάδες συσκευασίας τοπικών προϊόντων μπορεί να έχει οικονομική άνθηση. Όλες όμως οι ευκαιρίες σκοντάφτουν στην αβελτηρία του ελληνικού κράτους να παράσχει τις απαραίτητες υποδομές.
Γιατί η κυβέρνηση εξαντλεί την πρωτογενή της πληροφόρηση στο λεκανοπέδιο Αττικής. Οι κυβερνώντες δεν γνωρίζουν τα προβλήματα της περιφέρειας και οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι αδυνατούν να τα μεταφέρουν. Θέλετε γιατί η σχέση τους με τις επαρχίες όπου εκλέγονται είναι μόνο ότι εκλέγονται εκεί και η ζωή τους είναι στην Αθήνα, άντε βαριά βαριά στη Θεσσαλονίκη; Θέλετε γιατί τους ενδιαφέρει μόνο να καταλάβουν κάποιον υπουργικό ή υφυπουργικό θώκο; Θέλετε γιατί δεν τους ενδιαφέρει; Το αποτέλεσμα είναι ένα και το αυτό: Η ελληνική επαρχία δεν εκπροσωπείται στα εγχώρια κέντρα αποφάσεων.
Και για να είμαστε δίκαιοι, είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια κεντρική υπηρεσία ,λ.χ ένα υπουργείο, να έχει την εποπτεία και την γνώση των προβλημάτων ολόκληρης της επικράτειας. Οπότε χρειάζεται τη συνδρομή των τοπικών αρχών, μέχρι πρότινος των νομαρχών. Δυστυχέστατα οι νομάρχες απεδείχθησαν διακοσμητικοί αφού ο ρόλος τους ήταν μόνο συμβουλευτικός στην κεντρική διοίκηση μιας και η κατανομή των κονδυλίων ήταν σε τελική ανάλυση υπόθεση του εκάστοτε αρμόδιου υπουργείου. Ο κάθε νομάρχης ασκούσε απλά μια χαμηλού επιπέδου διοίκηση όπως να δίνει πιστοποιητικά και άδειες λειτουργίας και διπλώματα οδήγησης. Πράγματα για τα οποία δεν είναι δα και απαραίτητη η λαϊκή νομιμοποίηση! Είναι απλώς εφαρμογή των νόμων. Και μερικές φορές το γεγονός πως ήταν αιρετοί τους έκανε και αλαζόνες και τους έδινε το δικαίωμα να καταχρώνται την εξουσία τους ερμηνεύοντας τις έτσι κι αλλιώς ασαφείς εγκυκλίους κατά το δοκούν.
Οι δε δήμαρχοι ήταν με το παλαιό σύστημα εκλογής οι απόλυτοι άρχοντες της πόλης. Μπορούσαν να διαχειριστούν τα κονδύλια κατά πως ήθελαν, να κάνουν ότι έργα ήθελαν και να καθορίζουν μόνοι τους τα δημοτικά τέλη. Αξιόμαχη αντιπολίτευση στους δήμους σπανίως υπήρχε αφού ο νόμος της έδενε κάθε φορά τα χέρια δίνοντας εξ ορισμού στον εκάστοτε δήμαρχο την απόλυτη πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων (τα 3/5). Το ολιγαρχικό, αν όχι μοναρχικό αυτό σύστημα, οδήγησε πολλούς δήμους σε μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και σε οικονομικές ακροβασίες. Πόσοι άραγε δήμαρχοι δεν πιέστηκαν και δεν ενέδωσαν στις πιέσεις να βοηθήσουν οικονομικά αθλητικούς και άλλους συλλόγους σε όλη την Ελλάδα;
Η διοικητική αποκέντρωση και μεταρρύθμιση είναι ασφαλώς μια αναγκαιότητα. Και φυσικά κάθε εχέφρων πολίτης συμφωνεί με αυτή. Πλην όμως ο Καλλικράτης δεν είναι αυτό. Ο Καλλικράτης είναι μια προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών εξόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης και μάλιστα άγαρμπη. Η συνένωση των διευρυμένων δήμων (Καποδίστριας) δεν έχει στην παρούσα φάση καμία απολύτως λογική. Η κατανομή των κονδυλίων θα απορροφάται από τα αστικά κέντρα-πρωτεύουσες των δήμων και για τα χωριά της υπαίθρου δεν θα μείνει τίποτα! Και είναι εξαιρετικά δύσκολο ακόμα και να περισσέψει ειδικά με τη μεγάλη μείωση των διαθέσιμων κρατικών πόρων. Αυτό δυστυχώς θα επιτείνει τη μείωση του πληθυσμού των χωριών και συνακόλουθα και της αγροτικής παραγωγής. Άρα η οικονομική αποκέντρωση δεν επιτυγχάνεται αλλά υποχωρεί με το σχέδιο του Καλλικράτη, αφού μειώνεται η παραγωγική ισχύς της περιφέρειας.
Ο Καλλικράτης επίσης στο όνομα του μνημονίου μειώνει δραστικά τους πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης αυξάνοντας σημαντικά τις αρμοδιότητές της. Και βέβαια τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα είναι καλύτερο να διοικούνται από τους περιφερειάρχες, αυτό όμως κοστίζει. Οι νέες αρμοδιότητες απαιτούν και επιπλέον χρήματα τα οποία όμως παρακρατούνται από το κράτος έτσι ώστε αυτό να δείξει ότι πιάνει τους στόχους του μνημονίου. Από το 2011 οι πόροι για τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα πρέπει να αποδίδονται στις περιφέρειες. Θα συμβεί αυτό; Μάλλον όχι.
Και πώς να εφαρμοστεί αυτό το μοντέλο όταν δεν θα υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό, ούτε καν σε αριθμό; Όταν θα εκλέγεται ο περιφερειάρχης με τον αποτυχημένο στην πράξη τρόπο εκλογής των δημάρχων; Όταν οι εκλεγμένοι σύμβουλοι θα είναι πρακτικά διορισμένοι από τα κόμματα χωρίς (ως συνήθως στην ελληνική κομματοκρατία) τα δέοντα προσόντα; Όταν ο Καλλικράτης θα είναι η αποθέωση της κομματοκρατίας στην τοπική αυτοδιοίκηση αφού τα όποια ανεξάρτητα ψηφοδέλτια ανά την επικράτεια θα είναι προσπάθειες θνησιγενείς αφού ο όγκος των υποψηφίων που θα απαιτείται θα είναι τεράστιος και μόνο τα κόμματα θα μπορούν να φτάσουν αυτόν τον αριθμό;
Ο Καλλικράτης θα σαλαμοποιήσει την όποια περιφερειακή διοίκηση και με την παρακράτηση των πόρων οποιαδήποτε πλέον κατασκευή υποδομής μέσα σε λίγα χρόνια θα σταματήσει. Τα υπουργεία θα έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην κατανομή των κονδυλίων και η άσκηση εξουσίας θα μετατοπιστεί κεντρικότερα. Αντί λοιπόν ο Καλλικράτης να βοηθήσει την οικονομική αποκέντρωση με την κατασκευή υποδομών θα κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα.
Είναι λοιπόν ο Καλλικράτης μια μεταρρύθμιση με καλή πρόθεση αλλά με κακό αποτέλεσμα. Αυτό όμως είναι μια διαπίστωση. Γιατί δεν μπορούμε πρακτικά να μείνουμε στο υπάρχον σαθρό διοικητικό σύστημα. Η αποκέντρωση η οποία θα φέρει την ανάπτυξη της επαρχίας και κατά συνέπεια όλης της χώρας θα πρέπει να έλθει να μεγαλύτερες και ριζικότερες τομές.
Για να μην μιλάμε χωρίς ουσία το θέμα με την αποκέντρωση των εξουσιών είναι ένα: δεν υπάρχει ουσιαστική αποκέντρωση όσο το ταμείο της χώρας παραμένει στην πρωτεύουσα και η διαχείριση των κονδυλίων μόνο στα χέρια της κεντρικής εξουσίας.
Για να έχει ουσία οποιαδήποτε προσπάθεια θα πρέπει πρώτα απ’ όλα οι φόροι από κάθε περιφέρεια να παραμένουν σε αυτή. Με απλά λόγια θα πρέπει οι φόροι των Θρακιωτών, των Μακεδόνων, των Ηπειρωτών, των Θεσσαλών κ.ο.κ να αξιοποιούνται στη Θράκη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία κ.ο.κ αντίστοιχα. Και να αξιοποιούνται από τις περιφερειακές αυτοδιοικήσεις. Η κεντρική κυβέρνηση να κρατήσει μόνο τους πόρους που χρειάζεται για τις αρμοδιότητές της, οι οποίες ακόμα και με το σχέδιο του Καλλικράτη θα είναι περιορισμένες. Το κέντρο πρακτικά να κρατήσει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων, της εξωτερικής πολιτικής, της δημόσιας τάξης, της εργασιακής και ενεργειακής πολιτικής, των τηλεπικοινωνιών και της υψηλής εποπτείας της περιφερειακής διοίκησης. Όλων δηλαδή των αρμοδιοτήτων οι οποίες αφορούν το σύνολο της χώρας χωρίς να υπάρχουν τοπικές ιδιαιτερότητες. Όλες οι υπόλοιπες αρμοδιότητες και ιδιαίτερα οι οικονομικές να περάσουν στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Φυσικά η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να έχει τη μορφή διοίκησης που έχει σήμερα και που παραμένει η ίδια και μετά τον Καλλικράτη. Θα πρέπει αν θέλουμε να μιλάμε για μικρούς πρωθυπουργούς να μιλάμε και για τοπικά κοινοβούλια. Δεν μπορεί να λέμε ότι έχουμε δημοκρατία και να εκλέγουμε απλά κάθε 4 χρόνια έναν περιφερειάρχη ο οποίος να μπορεί να κάνει ότι θέλει έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία στο περιφερειακό συμβούλιο βάσει νόμου. Χρειάζονται τοπικά κοινοβούλια τα οποία να διαχειρίζονται τα θέματα. Δεν χρειάζεται βέβαια να έχουν 300 βουλευτές. 50 είναι αρκετοί. Εκλεγόμενα με αναλογική εκπροσώπηση, έστω και ενισχυμένη, και με περιφερειάρχη σε δύο γύρους που να πρέπει να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Τότε θα υπάρχει ο αναγκαίος διάλογος που απαιτεί η δημοκρατία για να ληφθούν οι οποίες αποφάσεις.
Ταυτόχρονα θα χρειαστεί οι Καλλικρατικοί δήμοι να επανέλθουν στα Καποδιστριακά τους όρια για να μπορέσει να λειτουργήσει καλά ο πρώτος βαθμός της τοπικής αυτοδιοίκησης συνενωμένοι αν είναι δυνατόν με οικονομικά κριτήρια. Και να αποτελέσουν αυτοί οι δήμοι τις εκλογικές περιφέρειες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Στις αρμοδιότητές τους μπορούν να προστεθούν και οι διοικητικές αρμοδιότητες που έχουν σήμερα οι δήμοι.
Ακόμα ακόμα να έχουν οι περιφέρειες τη δυνατότητα να έχουν την ευχέρεια καθορισμού δικού τους νομικού πλαισίου για διάφορα θέματα. Και φυσικά δικό τους ταμείο όπου θα συγκεντρώνονται οι φόροι του πληθυσμού τους. Η πολυπλοκότητα είναι κατά τη γνώμη μου αναγκαία για να ξεφύγουμε από την αυθαιρεσία των τοπικών αρχόντων, όπως συμβαίνει σήμερα.
Τότε θα μπορούμε να μιλάμε για αποκέντρωση η οποία θα μπορέσει να δώσει ώθηση στην επαρχία για να κατασκευάσει τις κατάλληλες υποδομές για να αναπτυχθεί οικονομικά. Και τα οφέλη θα είναι πολλαπλά αφού η ελληνική επαρχία έχει τεράστιο αναξιοποίητο οικονομικό δυναμικό. Η χώρα θα βγει πολλαπλά κερδισμένη και η διοίκηση θα αποκτήσει την απαιτούμενη ταχύτητα με λιγότερο κόστος.
Ο πολίτης θα πληρώνει τους φόρους του για την κεντρική εξουσία οι οποίοι θα είναι πολύ λιγότεροι και τα δημοτικά τέλη τα οποία θα είναι αυξημένα βέβαια αλλά οι υπηρεσίες θα είναι πιο κοντά του. Επίσης η συνδιαλλαγή του με το κράτος θα περιορίζεται σε επίπεδο δήμου και από τους δήμους θα παίρνει όλα τα χαρτιά που τυχόν να χρειαστεί με την ενσωμάτωση των Κ.Ε.Π σε αυτούς.
Αυτό το σχέδιο βέβαια είναι πολύ φιλόδοξο και συνιστά στην ουσία πολιτειακή αλλαγή. Είναι στην ουσία η μετατροπή της Ελλάδας σε ομοσπονδιακή δημοκρατία. Αλλά η ευκαιρία που προκύπτει μέσα από την ανάπτυξη της επαρχίας είναι τεράστια. Αυτό που γράφω είναι εν πολλοίς ένα όνειρο για μια καλύτερη Ελλάδα και για μια καλύτερη τοπική αυτοδιοίκηση.
Δεν είναι κακό όμως να έχουμε όνειρα. Η πολιτική οφείλει να είναι το παιχνίδι των οραμάτων, των ονείρων και των ιδεών. Όχι αυτό που είναι σήμερα, ένα βρώμικο παίγνιο κατανομής κονδυλίων και ατελείωτης ίντριγκας για το ποιος θα είναι βουλευτής και ποιος όχι.
Για να βρούμε το μονοπάτι της ευημερίας, το μονοπάτι της ευτυχίας, το μονοπάτι της εξόδου από την κρίση και το μνημόνιο θα πρέπει να ξαναβρούμε τον εαυτό μας. Και τον εαυτό μας τον βρίσκουμε μέσα από τα όνειρά μας.οι απόψεις που εκφράζονται στο κείμενο δε συμφωνούν ή εκφράζουν απαραίτητα το yannidakis. Η βράβευση ικανοποιεί μια σειρά από συγκεκριμένα κριτήρια
από antinews
Ένα όνειρο για την τοπική αυτοδιοίκηση
Ο ελλαδικός χώρος ιστορικά διοικείται με συγκεντρωτικό μοντέλο από πάρα πολύ παλιά. Μια ιστορική αναδρομή θα μας δείξει πως το υδροκεφαλικό κράτος έχει τις ρίζες του από την εποχή ακόμα ακόμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου!
Πράγματι, Μ.Αλέξανδρος, Επίγονοι, Ρωμαϊκή-Βυζαντινή Αυτοκρατορία, Οθωμανοί και Νεοελληνικό κράτος διοίκησαν τους Έλληνες με συγκεντρωτικό τρόπο. Όλη η διοίκηση ασκούνταν στην πράξη από την κεντρική κυβέρνηση στην εκάστοτε πρωτεύουσα η οποία κατένειμε τους οικονομικούς πόρους συνολικά σε όλη την επικράτεια. Η πρωτεύουσα λοιπόν πάντοτε είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης ενώ οι επαρχίες είχαν οικονομική δυσχέρεια με μια, άντε δύο άλλες πόλεις να είναι σε καλή οικονομική κατάσταση για να αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία της πρωτευούσης.
Δεν είμαστε μόνοι στον κόσμο με αυτό το σύνδρομο. Και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έτσι λειτούργησε στην αρχαιότητα και στον σύγχρονο κόσμο η Ρωσία π.χ και η Τουρκία ή η Ισπανία έτσι λειτουργούν και σήμερα. Η ιστορική αντίστιξη του φαινομένου αυτού είναι το πολυκεντρικό μοντέλο του δυτικού κόσμου που έχει τις ρίζες του στην φεουδαρχία. Πολλές πόλεις αναπτύσσονται παράλληλα κρατώντας τους οικονομικούς πόρους που παράγουν και ιδιαίτερα τους φόρους στην οικεία περιφέρεια ενώ η κεντρική κυβέρνηση ελάχιστα παρεμβαίνει στην εσωτερική διοίκηση της περιφέρειας και ασκεί την εθνική μόνο πολιτική του κράτους. Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης αλλά και η Αμερική έχουν ακόμη και σήμερα αυτό το μοντέλο.
Ο σύγχρονος οικονομικός κόσμος βασίζεται, ιδίως μετά τη βιομηχανική επανάσταση και την άνοδο της ισχύος της αστικής τάξης, στη Δύση. Έτσι, μιας και το προσομοιάζον στον καπιταλισμό σύστημα διοίκησης και οικονομίας βασίζεται στο δυτικό πρότυπο, φέρει τις ιδιαιτερότητες της κοινωνίας που το ανέδειξε. Βασιζόμαστε σήμερα στο παιχνίδι των αριθμών και της ποσότητας. Βασιζόμαστε στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η οικονομική παραγωγή είναι σαφώς μεγαλύτερη ποσοτικά όταν προέρχεται από ένα πολυκεντρικό μοντέλο παρά από ένα μονοκεντρικό. Και είναι η ώρα το ελληνικό μοντέλο διοίκησης να αναθεωρηθεί.
Στην Ελλάδα σήμερα ο υδροκεφαλισμός είναι εμφανέστατος. Η Αθήνα έχει μεγαλώσει υπέρμετρα και απορροφά όλο και μεγαλύτερους πόρους από την περιφέρεια. Τι παράγει όμως η Αθήνα; Ελάχιστα πράγματα. Σε αντίθεση με την επαρχία όπου ακόμα υπάρχει (υποτυπώδης βέβαια έτσι όπως κατάντησε) η αγροτική παραγωγή. Αυτό θα έπρεπε να μας ωθήσει σε μια προσπάθεια αποκέντρωσης, πρώτα οικονομικής και μετά διοικητικής.
Το γιατί είναι σημαντική η ανάπτυξη της περιφέρειας δεν είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς. Στο λεκανοπέδιο της Αττικής είναι στην παρούσα φάση εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξουν παραγωγικές επενδύσεις. Και γιατί η Αττική είναι οικονομικά κορεσμένη με δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών και γιατί το κόστος λειτουργίας μια π.χ βιομηχανικής μονάδας στην Αθήνα είναι υψηλότατο. Η επαρχία από την άλλη (ως υπανάπτυκτη δυστυχώς οικονομικά) παρουσιάζει τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες. Μόνο και μόνο η εγχώρια αγροτική παραγωγή να αξιοποιηθεί με μονάδες συσκευασίας τοπικών προϊόντων μπορεί να έχει οικονομική άνθηση. Όλες όμως οι ευκαιρίες σκοντάφτουν στην αβελτηρία του ελληνικού κράτους να παράσχει τις απαραίτητες υποδομές.
Γιατί η κυβέρνηση εξαντλεί την πρωτογενή της πληροφόρηση στο λεκανοπέδιο Αττικής. Οι κυβερνώντες δεν γνωρίζουν τα προβλήματα της περιφέρειας και οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι αδυνατούν να τα μεταφέρουν. Θέλετε γιατί η σχέση τους με τις επαρχίες όπου εκλέγονται είναι μόνο ότι εκλέγονται εκεί και η ζωή τους είναι στην Αθήνα, άντε βαριά βαριά στη Θεσσαλονίκη; Θέλετε γιατί τους ενδιαφέρει μόνο να καταλάβουν κάποιον υπουργικό ή υφυπουργικό θώκο; Θέλετε γιατί δεν τους ενδιαφέρει; Το αποτέλεσμα είναι ένα και το αυτό: Η ελληνική επαρχία δεν εκπροσωπείται στα εγχώρια κέντρα αποφάσεων.
Και για να είμαστε δίκαιοι, είναι εξαιρετικά δύσκολο για μια κεντρική υπηρεσία ,λ.χ ένα υπουργείο, να έχει την εποπτεία και την γνώση των προβλημάτων ολόκληρης της επικράτειας. Οπότε χρειάζεται τη συνδρομή των τοπικών αρχών, μέχρι πρότινος των νομαρχών. Δυστυχέστατα οι νομάρχες απεδείχθησαν διακοσμητικοί αφού ο ρόλος τους ήταν μόνο συμβουλευτικός στην κεντρική διοίκηση μιας και η κατανομή των κονδυλίων ήταν σε τελική ανάλυση υπόθεση του εκάστοτε αρμόδιου υπουργείου. Ο κάθε νομάρχης ασκούσε απλά μια χαμηλού επιπέδου διοίκηση όπως να δίνει πιστοποιητικά και άδειες λειτουργίας και διπλώματα οδήγησης. Πράγματα για τα οποία δεν είναι δα και απαραίτητη η λαϊκή νομιμοποίηση! Είναι απλώς εφαρμογή των νόμων. Και μερικές φορές το γεγονός πως ήταν αιρετοί τους έκανε και αλαζόνες και τους έδινε το δικαίωμα να καταχρώνται την εξουσία τους ερμηνεύοντας τις έτσι κι αλλιώς ασαφείς εγκυκλίους κατά το δοκούν.
Οι δε δήμαρχοι ήταν με το παλαιό σύστημα εκλογής οι απόλυτοι άρχοντες της πόλης. Μπορούσαν να διαχειριστούν τα κονδύλια κατά πως ήθελαν, να κάνουν ότι έργα ήθελαν και να καθορίζουν μόνοι τους τα δημοτικά τέλη. Αξιόμαχη αντιπολίτευση στους δήμους σπανίως υπήρχε αφού ο νόμος της έδενε κάθε φορά τα χέρια δίνοντας εξ ορισμού στον εκάστοτε δήμαρχο την απόλυτη πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων (τα 3/5). Το ολιγαρχικό, αν όχι μοναρχικό αυτό σύστημα, οδήγησε πολλούς δήμους σε μεγάλα οικονομικά ανοίγματα και σε οικονομικές ακροβασίες. Πόσοι άραγε δήμαρχοι δεν πιέστηκαν και δεν ενέδωσαν στις πιέσεις να βοηθήσουν οικονομικά αθλητικούς και άλλους συλλόγους σε όλη την Ελλάδα;
Η διοικητική αποκέντρωση και μεταρρύθμιση είναι ασφαλώς μια αναγκαιότητα. Και φυσικά κάθε εχέφρων πολίτης συμφωνεί με αυτή. Πλην όμως ο Καλλικράτης δεν είναι αυτό. Ο Καλλικράτης είναι μια προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών εξόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης και μάλιστα άγαρμπη. Η συνένωση των διευρυμένων δήμων (Καποδίστριας) δεν έχει στην παρούσα φάση καμία απολύτως λογική. Η κατανομή των κονδυλίων θα απορροφάται από τα αστικά κέντρα-πρωτεύουσες των δήμων και για τα χωριά της υπαίθρου δεν θα μείνει τίποτα! Και είναι εξαιρετικά δύσκολο ακόμα και να περισσέψει ειδικά με τη μεγάλη μείωση των διαθέσιμων κρατικών πόρων. Αυτό δυστυχώς θα επιτείνει τη μείωση του πληθυσμού των χωριών και συνακόλουθα και της αγροτικής παραγωγής. Άρα η οικονομική αποκέντρωση δεν επιτυγχάνεται αλλά υποχωρεί με το σχέδιο του Καλλικράτη, αφού μειώνεται η παραγωγική ισχύς της περιφέρειας.
Ο Καλλικράτης επίσης στο όνομα του μνημονίου μειώνει δραστικά τους πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης αυξάνοντας σημαντικά τις αρμοδιότητές της. Και βέβαια τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα είναι καλύτερο να διοικούνται από τους περιφερειάρχες, αυτό όμως κοστίζει. Οι νέες αρμοδιότητες απαιτούν και επιπλέον χρήματα τα οποία όμως παρακρατούνται από το κράτος έτσι ώστε αυτό να δείξει ότι πιάνει τους στόχους του μνημονίου. Από το 2011 οι πόροι για τα σχολεία και τα νοσοκομεία θα πρέπει να αποδίδονται στις περιφέρειες. Θα συμβεί αυτό; Μάλλον όχι.
Και πώς να εφαρμοστεί αυτό το μοντέλο όταν δεν θα υπάρχει το κατάλληλο προσωπικό, ούτε καν σε αριθμό; Όταν θα εκλέγεται ο περιφερειάρχης με τον αποτυχημένο στην πράξη τρόπο εκλογής των δημάρχων; Όταν οι εκλεγμένοι σύμβουλοι θα είναι πρακτικά διορισμένοι από τα κόμματα χωρίς (ως συνήθως στην ελληνική κομματοκρατία) τα δέοντα προσόντα; Όταν ο Καλλικράτης θα είναι η αποθέωση της κομματοκρατίας στην τοπική αυτοδιοίκηση αφού τα όποια ανεξάρτητα ψηφοδέλτια ανά την επικράτεια θα είναι προσπάθειες θνησιγενείς αφού ο όγκος των υποψηφίων που θα απαιτείται θα είναι τεράστιος και μόνο τα κόμματα θα μπορούν να φτάσουν αυτόν τον αριθμό;
Ο Καλλικράτης θα σαλαμοποιήσει την όποια περιφερειακή διοίκηση και με την παρακράτηση των πόρων οποιαδήποτε πλέον κατασκευή υποδομής μέσα σε λίγα χρόνια θα σταματήσει. Τα υπουργεία θα έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην κατανομή των κονδυλίων και η άσκηση εξουσίας θα μετατοπιστεί κεντρικότερα. Αντί λοιπόν ο Καλλικράτης να βοηθήσει την οικονομική αποκέντρωση με την κατασκευή υποδομών θα κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα.
Είναι λοιπόν ο Καλλικράτης μια μεταρρύθμιση με καλή πρόθεση αλλά με κακό αποτέλεσμα. Αυτό όμως είναι μια διαπίστωση. Γιατί δεν μπορούμε πρακτικά να μείνουμε στο υπάρχον σαθρό διοικητικό σύστημα. Η αποκέντρωση η οποία θα φέρει την ανάπτυξη της επαρχίας και κατά συνέπεια όλης της χώρας θα πρέπει να έλθει να μεγαλύτερες και ριζικότερες τομές.
Για να μην μιλάμε χωρίς ουσία το θέμα με την αποκέντρωση των εξουσιών είναι ένα: δεν υπάρχει ουσιαστική αποκέντρωση όσο το ταμείο της χώρας παραμένει στην πρωτεύουσα και η διαχείριση των κονδυλίων μόνο στα χέρια της κεντρικής εξουσίας.
Για να έχει ουσία οποιαδήποτε προσπάθεια θα πρέπει πρώτα απ’ όλα οι φόροι από κάθε περιφέρεια να παραμένουν σε αυτή. Με απλά λόγια θα πρέπει οι φόροι των Θρακιωτών, των Μακεδόνων, των Ηπειρωτών, των Θεσσαλών κ.ο.κ να αξιοποιούνται στη Θράκη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία κ.ο.κ αντίστοιχα. Και να αξιοποιούνται από τις περιφερειακές αυτοδιοικήσεις. Η κεντρική κυβέρνηση να κρατήσει μόνο τους πόρους που χρειάζεται για τις αρμοδιότητές της, οι οποίες ακόμα και με το σχέδιο του Καλλικράτη θα είναι περιορισμένες. Το κέντρο πρακτικά να κρατήσει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων, της εξωτερικής πολιτικής, της δημόσιας τάξης, της εργασιακής και ενεργειακής πολιτικής, των τηλεπικοινωνιών και της υψηλής εποπτείας της περιφερειακής διοίκησης. Όλων δηλαδή των αρμοδιοτήτων οι οποίες αφορούν το σύνολο της χώρας χωρίς να υπάρχουν τοπικές ιδιαιτερότητες. Όλες οι υπόλοιπες αρμοδιότητες και ιδιαίτερα οι οικονομικές να περάσουν στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Φυσικά η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να έχει τη μορφή διοίκησης που έχει σήμερα και που παραμένει η ίδια και μετά τον Καλλικράτη. Θα πρέπει αν θέλουμε να μιλάμε για μικρούς πρωθυπουργούς να μιλάμε και για τοπικά κοινοβούλια. Δεν μπορεί να λέμε ότι έχουμε δημοκρατία και να εκλέγουμε απλά κάθε 4 χρόνια έναν περιφερειάρχη ο οποίος να μπορεί να κάνει ότι θέλει έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία στο περιφερειακό συμβούλιο βάσει νόμου. Χρειάζονται τοπικά κοινοβούλια τα οποία να διαχειρίζονται τα θέματα. Δεν χρειάζεται βέβαια να έχουν 300 βουλευτές. 50 είναι αρκετοί. Εκλεγόμενα με αναλογική εκπροσώπηση, έστω και ενισχυμένη, και με περιφερειάρχη σε δύο γύρους που να πρέπει να πάρει ποσοστό μεγαλύτερο του 50%. Τότε θα υπάρχει ο αναγκαίος διάλογος που απαιτεί η δημοκρατία για να ληφθούν οι οποίες αποφάσεις.
Ταυτόχρονα θα χρειαστεί οι Καλλικρατικοί δήμοι να επανέλθουν στα Καποδιστριακά τους όρια για να μπορέσει να λειτουργήσει καλά ο πρώτος βαθμός της τοπικής αυτοδιοίκησης συνενωμένοι αν είναι δυνατόν με οικονομικά κριτήρια. Και να αποτελέσουν αυτοί οι δήμοι τις εκλογικές περιφέρειες της περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Στις αρμοδιότητές τους μπορούν να προστεθούν και οι διοικητικές αρμοδιότητες που έχουν σήμερα οι δήμοι.
Ακόμα ακόμα να έχουν οι περιφέρειες τη δυνατότητα να έχουν την ευχέρεια καθορισμού δικού τους νομικού πλαισίου για διάφορα θέματα. Και φυσικά δικό τους ταμείο όπου θα συγκεντρώνονται οι φόροι του πληθυσμού τους. Η πολυπλοκότητα είναι κατά τη γνώμη μου αναγκαία για να ξεφύγουμε από την αυθαιρεσία των τοπικών αρχόντων, όπως συμβαίνει σήμερα.
Τότε θα μπορούμε να μιλάμε για αποκέντρωση η οποία θα μπορέσει να δώσει ώθηση στην επαρχία για να κατασκευάσει τις κατάλληλες υποδομές για να αναπτυχθεί οικονομικά. Και τα οφέλη θα είναι πολλαπλά αφού η ελληνική επαρχία έχει τεράστιο αναξιοποίητο οικονομικό δυναμικό. Η χώρα θα βγει πολλαπλά κερδισμένη και η διοίκηση θα αποκτήσει την απαιτούμενη ταχύτητα με λιγότερο κόστος.
Ο πολίτης θα πληρώνει τους φόρους του για την κεντρική εξουσία οι οποίοι θα είναι πολύ λιγότεροι και τα δημοτικά τέλη τα οποία θα είναι αυξημένα βέβαια αλλά οι υπηρεσίες θα είναι πιο κοντά του. Επίσης η συνδιαλλαγή του με το κράτος θα περιορίζεται σε επίπεδο δήμου και από τους δήμους θα παίρνει όλα τα χαρτιά που τυχόν να χρειαστεί με την ενσωμάτωση των Κ.Ε.Π σε αυτούς.
Αυτό το σχέδιο βέβαια είναι πολύ φιλόδοξο και συνιστά στην ουσία πολιτειακή αλλαγή. Είναι στην ουσία η μετατροπή της Ελλάδας σε ομοσπονδιακή δημοκρατία. Αλλά η ευκαιρία που προκύπτει μέσα από την ανάπτυξη της επαρχίας είναι τεράστια. Αυτό που γράφω είναι εν πολλοίς ένα όνειρο για μια καλύτερη Ελλάδα και για μια καλύτερη τοπική αυτοδιοίκηση.
Δεν είναι κακό όμως να έχουμε όνειρα. Η πολιτική οφείλει να είναι το παιχνίδι των οραμάτων, των ονείρων και των ιδεών. Όχι αυτό που είναι σήμερα, ένα βρώμικο παίγνιο κατανομής κονδυλίων και ατελείωτης ίντριγκας για το ποιος θα είναι βουλευτής και ποιος όχι.
Για να βρούμε το μονοπάτι της ευημερίας, το μονοπάτι της ευτυχίας, το μονοπάτι της εξόδου από την κρίση και το μνημόνιο θα πρέπει να ξαναβρούμε τον εαυτό μας. Και τον εαυτό μας τον βρίσκουμε μέσα από τα όνειρά μας.οι απόψεις που εκφράζονται στο κείμενο δε συμφωνούν ή εκφράζουν απαραίτητα το yannidakis. Η βράβευση ικανοποιεί μια σειρά από συγκεκριμένα κριτήρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Προβληματίστηκες; σχολίασε το