πρέπει
Καθισμένος μπροστά στον υπολογιστή μου κοιτάζω το ρολόι που πότε αργά και πότε πιο γρήγορα αλλάζει νούμερα και τα λεπτά γίνονται ώρες που περνάνε χωρίς κάποια στιγμή να καταλάβω πως. Σκέψεις αρχίζουν να ανακατεύονται στο μυαλό μου: Πρέπει να σηκωθώ, πρέπει να κάνω μπάνιο, πρέπει να ντυθώ, πρέπει να πάω στη δουλειά, αλλά πρέπει να βάλω βενζίνη στ’ αυτοκίνητο, πρέπει να πάρω τηλέφωνο τον τάδε να τον ειδοποιήσω για το τάδε... Πρέπει, πρέπει, πρέπει... Αναρωτιέμαι γιατί η ζωή μας έχει τόσα μα τόσα πολλά “πρέπει”! Τι είναι τελικά αυτό το “πρέπει” και γιατί πρέπει να κάνουμε αυτό που “πρέπει”; Ακούγοντας τη λέξη σκέφτομαι πως το πρέπει είναι είναι ένας περιορισμός της ελευθερίας μου, ένα καταναγκαστικό έργο, μια κίνηση συμμόρφωσης σε ένα κατεστημένο που σε τελική ανάλυση δεν δημιούργησα εγώ. Καταλαβαίνω όμως πως ο άνθρωπος σαν κοινωνικό ον που είναι πρέπει να δρα και να συμμορφώνεται με μια σειρά γραμμένων και άγραπτων κανόνων που τον κάνουν να συμβιώνει αρμονικά και να προσφέρει θετικά στο κοινό σύνολο. Χωρίς αυτή την οργάνωση των “πρέπει” δημιουργείται ένα χάος, μια αταξία και μια αναρχία που δεν ωφελεί και δεν συμβάλει στη σωστή ανάπτυξη και πρόοδο της κοινωνίας.
Τα “πρέπει” έχουν καθιερωθεί από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας και σίγουρα τα παλαιότερα και πιο γνωστά πρέπει είναι οι 10 εντολές της Παλαιάς Διαθήκης. Παρατηρώ όμως πως το μεγαλύτερο ποσοστό της ανθρωπότητας έχει διαλέξει να ακολουθεί τα “πρέπει” κι έτσι τα γρανάζια της μηχανής που λέγεται κοινωνία, γυρνάνε με την αρμονία που αρμόζει. Σίγουρα θα μπορούσαν να γραφτούν (κι έχουν γραφτεί) βιβλία ολόκληρα πάνω σ’ αυτό το θέμα, εγώ όμως μέσα σε λιγότερες από χίλιες λέξεις θέλω να εστιάσω την προσοχή μου σε κάποια άλλα “πρέπει”. Είναι αυτά που καθορίζουν συναισθήματα, σκέψεις, απόψεις και επιδρούν πάνω στις διαπροσωπικές σχέσεις. Πρόσφατα έτυχα θύμα ενός “πρέπει” που άλλαξε ριζικά τη ζωή μου και σάρωσε τις προοπτικές μου σαν το τσουνάμι που παρασύρει τα πάντα στο πέρασμά του. Τι είναι αυτό το “πρέπει” που μπορεί να σκοτώσει μια σχέση δυο ανθρώπων και να πληγώσει ανεπανόρθωτα τον ένα από τους δυο; Μήπως χρησιμοποιώντας τη λέξη “πρέπει” δημιουργούμε ένα πρόσχημα, μια εικασία ή μια δικαιολογία; Πως είναι δυνατόν μέσα σ’ ένα “πρέπει” να θυσιάσουμε τα πιστεύω μας, τις φιλοδοξίες μας και τις αξίες μας; Αυτό το “πρέπει” είναι για μένα η απόλυτη καταπίεση και αυτό που το κάνει ακόμα χειρότερο είναι ότι η καταπίεση αυτή επιβάλλεται από τον ίδιο μας τον εαυτό! Είναι λυπηρό να θυσιάζουμε τόσα πολλά από την προσωπική μας ελευθερία στο βωμό μιας ανασφάλειας που μας οδηγεί σε μια αδιέξοδο κι ένα φονικό των πιστεύων μας.
Σε τελική ανάλυση φαίνεται πως είναι πιο βολικό να μην ακολουθούμε την καρδιά μας και τα συναισθήματά μας αλλά να τα σκοτώνουμε με ένα παγερό “πρέπει”. Ίσως να είναι καλύτερο να βολέψουμε τη ζωή μας αδιαφορώντας για τη “μεγάλη ιδέα” που κρύβουμε μέσα μας. Ίσως είναι καλύτερο να σκοτώσουμε ένα όνειρο ζωής για να ικανοποιήσουμε μια παροδική ανάγκη. Ίσως είναι καλύτερο να πληγώσουμε αγαπημένα πρόσωπα και να χαλάσουμε υποσχέσεις για να βρούμε μια εύκολη λύση στα προσωρινά μας προβλήματα. Δύσκολος και ανηφορικός ο δρόμος που οδηγεί στα ιδανικά μας, λίγοι τον διαλέγουν για να καταλήξουν στην αξίωση των πεποιθήσεών τους. Εύκολος και ομαλός ο δρόμος που χαράζεται από ένα “πρέπει” που μας δίνει τη δικαιολογία να εγκαταλείψουμε και να καταστρέψουμε τα όνειρά μας. Αλήθεια αγαπάμε κάποιον (παιδιά, συγγενείς, φίλους, συζύγους) επειδή πρέπει; Όχι! Αγαπάμε γιατί θέλουμε να αγαπάμε, γιατί η καρδιά μας το λέει, γιατί το νιώθουμε χωρίς να μας το υπαγορεύει ένα “πρέπει”!
Μισώ τη λέξη ΠΡΕΠΕΙ(_)
 |
| μετάβαση στον προβληματισμό της ημέρας |
λυπάμαι που θα σε απογοητεύσω, όμως είμαι ένας λάτρης του πρέπει.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ απουσία των κανόνων που διέπουν τα πρέπει μας, αποτελούν το έναυσμα της αταξίας του χάους.
Τα πρέπει είναι συχνά αυστηρά, άδικα, υπερβολικά, όμως σε τελική ανάλυση διατηρούν την έννοια της τάξης και της ισορροπίας :[
Θα συμφωνήσω μαζί σου όπως και το τονίζω στην αρχή του κειμένου, ότι τα πρέπει διατηρούν τάξη και αρμονία στην κοινωνία. Κατηγορώ όμως τα πρέπει που είναι βολικά σαν προσχήματα και καταστρέφουν φιλοδοξίες και συναισθήματα και οδηγούν στην απαξίωση του πνευματικού ανθρώπου...
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο μονο σχολιο που θα ηθελα να προσθεσω εδω ειναι το εξης:
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα "πρεπει" ειναι αμετρητα μεσα στην καθημερινοτητα μας,μεσα στις σχεσεις μας με τους συνανθρωπους μας. Αυτο εχει τα καλα του κ τα κακα του, βεβαια, οπως καθε κατασταση στην ζωη μας.Διακρινω οτι αναφερεσαι στα "πρεπει" που χρησιμοποιουν δυο ανθρωποι για να τελειωσουν τα μεταξυ τους κοινα πραγματα....κ εδω, εχω να πω οτι "πρεπει" υπαρχουν αναμεσα κ σε δυο ανθρωπους οι οποιοι αρχιζουν κ δημιουργουν μεταξυ τους κοινα πραγματα κ το αποτελεσμα απο αυτου του ειδους την δραση ειναι σχεδον παντα αρτιο,πληρες κ ως επι το πλειστον θετικο.
Μ'αυτη την λογικη δεν φταινε τα "ΠΡΕΠΕΙ"αλλα ο τροπος που τα χειριζεται ο καθενας απο εμας κ ο τροπος που επιτρεπουμε τελικα εμεις να μας χειριστουν η οχι οι γυρω μας....
Δεν ξέρω γιατί, αλλά όποτε το θέμα αφορά τα πρέπει, μου έρχεται αυτόματα στο νου μια μικρή φράση του Cicero απ'την ταινία Gladiator:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Maximus: You don't find it hard to do your duty?
Cicero: Sometimes I do what I want to do. The rest of the time, I do what I have to."
Το ιδανικό θα ήταν να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει -πράγμα δύσκολο. Γενικώς θα συμφωνήσω με αυτό που είπε ο Yanni Spiridakis, ότι τα πρέπει μας βοηθούν να διατηρήσουμε την έννοια της τάξης και της ισορροπίας, η οποία μέσα μας είναι υπερβολικά ρευστή κι έρμαιο των όποιων επιθυμιών μας.