ΕΦAPΜΟΖΟΝΤΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΙΟΥΛΙΟΥ ~ μνήμη κατά παραγγελία, μία επικίνδυνη νέα πραγματικότητα

πως οι εφαρμογές της επιστήμης & της τεχνολογίας επιδρούν στην κοινωνία του σήμερα

από in.gr 

Τεχνική διαγραφής αναμνήσεων επιβεβαιώνει τη θεωρία για τη μνήμη

Η κρατούσα θεωρία για το πώς σχηματίζονται οι αναμνήσεις δείχνει να εδραιώνεται μετά τις τελευταίες πειραματικές αποδείξεις.
Νευροεπιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο αναφέρουν στο περιοδικό Nature ότι κατάφεραν να διαγράψουν και στη συνέχεια να επαναφέρουν αναμνήσεις σε αρουραίους.
Όπως σχολιάζει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού, η μελέτη προσφέρει τις πειστικότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις ότι οι αναμνήσεις σχηματίζονται μέσω της ενίσχυσης των συνδέσεων ανάμεσα σε νευρώνες του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με την κρατούσα, αν και αναπόδεικτη, θεωρία, η μνήμη λειτουργεί μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται «μακροπρόθεσμη ενδυνάμωση» ή LTP (Long-Term Potentiation): τα ερεθίσματα που διεγείρουν επανειλημμένα ένα νευρικό κύκλωμα ισχυροποιούν τις συνδέσεις (συνάψεις) ανάμεσα στους νευρώνες του κυκλώματος.
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, οι πληροφορίες των αναμνήσεων κωδικοποιούνται στη μορφή νευρικών κυκλωμάτων τα οποία σχηματίστηκαν και ενισχύθηκαν μέσω της LTP. Οποιοδήποτε ερέθισμα επαναφέρει στη μνήμη ένα γεγονός από το παρελθόν ισχυροποιεί την ανάμνηση μέσω της ενδυνάμωσης των συνάψεων, ενώ αν η μνήμη δεν ανακαλείται ποτέ στο παρελθόν εξασθενίζει λόγω απουσίας LTP.
Παρόλο που πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η δημιουργία και διαγραφή αναμνήσεων είναι πειραματικά εφικτή σε ζωικά μοντέλα, μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει απόδειξη για την αιτιακή σχέση ανάμεσα στην LTP και τη δημιουργία αναμνήσεων.
H ομάδα του Δρ Ρομπέρτο Μάλινοου στην Καλιφόρνια προσφέρει τώρα νέα στήριξη στη θεωρία. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αρουραίους που είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να γίνουν οι νευρώνες του εγκεφάλου τους ευαίσθητοι στο φως.
Για να δημιουργήσουν μια τεχνητή ανάμνηση, ο Μάλινοου και οι συνεργάτες του ενεργοποίησαν με οπτικές ίνες μια ομάδα νευρώνων που σχετίζονται με την ακοή τη στιγμή που τα πειραματόζωα δέχονταν ένα επώδυνο ηλεκτροσόκ. Τα πειραματόζωα έμαθαν να σχετίζουν το ηλεκτροσόκ με την τεχνητή διέγερση των νευρώνων και αντιδρούσαν με τρόμο κάθε φορά που οι ερευνητές άναβαν τις οπτικές ίνες.
«Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ανάμνηση για κάτι το οποίο δεν έζησε ποτέ πριν το ζώο» σχολιάζει ο Δρ Μάλινοου.
Οι συνάψεις των νευρώνων που ενεργοποιήθηκαν με φως έδειξαν αλλαγές που χαρακτηρίζουν τη διαδικασία LTP. Για να αποδείξουν όμως ότι οι τεχνητές αναμνήσεις σχηματίστηκαν μέσω της LTP, οι ερευνητές προχώρησαν στη διαγραφή αυτών των αναμνήσεων και την επαναφορά τους με LTP.
Για να διαγράψει τις αναμνήσεις η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε παλμούς φωτός που είναι γνωστό ότι εξασθενίζουν τις εγκεφαλικές συνδέσεις μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται «μακροπρόθεσμη καταστολή», ή LTD, και είναι ουσιαστικά το αντίθετο της LTP.
Πράγματι, τα πειραματόζωα έπαψαν να αντιδρούν με τρόμο όταν άναβαν οι οπτικές ίνες στους νευρώνες της ακοής. Ο ξεχασμένος αυτός φόβος ήταν όμως δυνατόν να επαναφερθεί με παλμούς φωτός που ενισχύουν την LTP.
«Παίζαμε με τις αναμνήσεις σαν να ήταν γιο-γιo» λέει ο Δρ Μάλινοου.
Η μελέτη «προσφέρει τις καλύτερες μέχρι σήμερα ενδείξεις» για τη θεωρία της μνήμης, σχολιάζει στο δικτυακό τόπο του Nature ο Έρικ Καντέλ, ο οποίος βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής το 2000 για τις ανακαλύψεις του στο μοριακό μηχανισμό της μνήμης.
Εκτός όμως του ότι επιβεβαιώνει τη θεωρία για το ρόλο της μνήμης, η μελέτη ίσως προσφέρει στοιχεία που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση διαταραχών όπως το μετατραυματικό σοκ, το οποίο χαρακτηρίζεται από ζωντανές, αφόρητες αναμνήσεις.

Ίσως να αποτελεί όνειρο ζωής ίσως και τον χειρότερο εφιάλτη. Τι θα λέγατε όμως αν όντως μπορούσατε να αφαιρέσετε αναμνήσεις από τον εγκέφαλό σας; Προσωπικά δε θα ήθελα να διαγράψω καμία από τις αναμνήσεις μου, ακόμα και τις άσχημες, θα μου άρεσε όμως να έχω αυτήν την επιλογή. Το θέμα βέβαια αγγίζει τα όρια της κοινωνιολογίας και της ηθικής (ξανά) αλλά ίσως είναι και πολύ υποκειμενικό. Αν οι επιστήμονες καταφέρουν να αποδείξουν πως αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα, τότε μιλάμε όχι απλά για μια φοβερή επιλογή αλλά και για ένα ακόμα βήμα προς τον στόχο της κατανόησης του εγκεφάλου, που πλέον για μένα θυμίζει κάτι από έναν πολύπλοκο σκληρό δίσκο!

Επίσης θα ήθελα να σημειώσω πως αν η επιτυχία τους ήταν τόσο καθολική με τα ποντίκια, τότε ναι, πιστεύω πως μπορεί σύντομα να το δούμε και με τον άνθρωπο και αν η επιστημονική πλευρά του ζητήματος βρει λύση στην εφαρμογή, σκεφτείτε μόνο γυναίκες, θύματα βιασμών, ή στρατιώτες που επέστρεψαν από το πεδίο της μάχης και έχουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και πολλές ακόμα περιπτώσεις ανθρώπων που η εφαρμογή της αφαίρεσης μνήμης θα είχε έναν θεραπευτικό σκοπό. Το βλέπετε τώρα με καλύτερο μάτι;

Όπως πάντα κλείνω με τον κίνδυνο της εφαρμογής αυτής. Ίσως να βλέπω πολλές ταινίες, τι θα λέγατε όμως για ένα σενάριο τύπου ταινίας “Men in Black” όπου με μία συσκευή κάποιος μπορεί να διαγράψει από απόσταση την μνήμη κάποιου; Πάμε και στο “Total Recall” όπου ένας άνθρωπος απήχθη και παρά τη θέληση του υπέστη ολική αφαίρεση της μνήμης του με αποτέλεσμα να νομίζει πως είναι κάποιος άλλος και μάλιστα, να του έχουν εμφυτευθεί αναμνήσεις που δεν ανήκαν σε αυτόν. Με λίγα λόγια, τι γίνεται αν αυτή η δυνατότητα που ετοιμάζουν οι επιστήμονες, πέσει σε λάθος χέρια; +Yanni Spiridakis 

---

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;

ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΘΕΜΑ