Καλώς ορίσατε στις σκέψεις του +yannidakis
Τις προάλλες μία
αγαπητή φίλη μου, προσπάθησε να με εμπνεύσει κάνοντάς μου το εξής ερώτημα: «Πιστεύεις
πως είσαι ανθρωπιστής ή πραγματιστής;» Κάθισα για κάμποση ώρα και σαν χαζός
κοιτούσα τις λέξεις, τυπωμένες πάνω στην οθόνη του υπολογιστή μου. Τα γρανάζια
και τα πούλια του μυαλού μου άρχισαν να γυρίζουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και θα
έλεγε κανείς πως ατμός θα έβγαινε κάποια στιγμή από τ’ αυτιά μου. Ήξερα την
έννοια των λέξεων αλλά μήπως η γνώση μου ήταν επιφανειακή; Το να μπορείς να χαρακτηρίσεις τον εαυτό σου με
τη μια λέξη ή την άλλη, χρειάζεται τεράστια αυτογνωσία και την ικανότητα να
μπορείς να διαχωρίσεις τις διαφορετικές πτυχές ενός χαρακτήρα και να τις καταχωρίσεις
στα αυλάκια των επιθέτων που αρμόζουν. Ένας χαρακτήρας και μια ιδεολογία δεν
είναι κάτι το υλικό και χειροπιαστό ώστε να μπορείς με βεβαιότητα να προσδιορίσεις
σε ποια κατηγορία ανήκει. Είναι σαν τα επτά χρώματα της ίριδας, που είναι
αδύνατο ακριβώς να πεις από που ξεκινάει το ένα και που τελειώνει το άλλο.
Ο ορισμός του ανθρωπιστή μιλάει γι’ αυτόν που
ενδιαφέρεται και αγαπάει τον συνάνθρωπό του. Αυτόν που μπορεί να αντιλαμβάνεται
πως όχι τα πάντα στη ζωή είναι άσπρα και μαύρα μα υπάρχουν πολλές αποχρώσεις
του γκρι ανάμεσά τους. Όλες Αυτές οι αποχρώσεις είναι οι διαύγειες της ανθρώπινης
φύσης* ατέλεια και επίπονα επιρρεπής στα σφάλματα. Ο ανθρωπισμός βέβαια είναι
και το φαινόμενο της Αναγέννησης που απελευθέρωσε το ανθρώπινο πνεύμα από τα
μεσαιωνικά δεσμά για να το φέρει και πάλι πίσω στις κλασικές ιδέες και τις αρετές
της ιδεολογίας των αρχαίων Ελλήνων. Αφήνοντας όμως στην άκρη αυτήν την
αναγεννησιακή φιλοσοφία ας κοιτάξουμε την λέξη περισσότερο σαν μια απόχρωση προσωπικότητας.
Είμαι ανθρωπιστής γιατί έχω την ευαισθησία να αντιλαμβάνομαι τα προβλήματα και τις
ανησυχίες του συνανθρώπου μου. Μπορώ να νιώθω τον πόνο του και να συμμερίζομαι τις
προκλήσεις που αντιμετωπίζει καθημερινά στη ζωή του. Επιδιώκω μια δίκαιη
κοινωνία που έχει στόχο την ζυγιασμένη αντιμετώπιση όλων των ανθρώπων δίνοντάς τους
τις ίδιες ευκαιρίες ώστε να επιτύχουν και να προοδεύσουν χωρίς να ευνοεί ή να
διαχωρίζει προνομιούχους και μη. Σε τελική ανάλυση ξέρω πολύ καλά πως ο
συνάνθρωπος αναπόφευκτα θα σφάλει και θα χρειαστεί επιείκεια και κατανόηση ώστε
να μπορέσει να συνεχίσει ώσπου να σφάλει ξανά.
Πραγματιστής
είναι αυτός που κατέχει την ικανότητα να βλέπει τα πράγματα με τα καθαρά και
ψύχραιμα δίοπτρα της λογικής. Ο πραγματιστής είναι πρακτικός και μπορεί να
εστιάζει την προσοχή του στην λύση οποιουδήποτε προβλήματος χωρίς περισπασμούς.
Τα ενοχλητικά συναισθήματα δεν χωράνε πουθενά όταν η πρακτική λογική υπαγορεύει
πως ο συντομότερος τρόπος για να ενώσεις δυο τελείες είναι η ευθεία γραμμή. Ο
ρομαντισμός και η εμπάθεια είναι ενοχλητικές αποσπάσεις και δεν χωράνε στην
κοσμοθεωρία του πραγματιστή. Ο σκοπός πάντοτε αγιάζει τα μέσα και αν τελικά οι
θυσία ορισμένων είναι απαραίτητη ώστε να επιτύχει το έργο που αρμόζει και είναι
αναγκαίο, δεν υπάρχει χώρος για συναίσθημα. Άλλωστε η θεωρία του Δαρβίνου
υποστηρίζει πως η φυσική επιλογή είναι η πραγματιστική οδός που ακόμα και η
φύσης επιλέγει! Και σ’ αυτό το σημείο θέλω να επισημάνω πως ο πραγματιστής δεν
μπορεί ποτέ να μπερδευτεί ή να ταυτιστεί με τον ρεαλιστή. Ο ρεαλιστής μπορεί να
μην είναι ρομαντικός αλλά δεν φοράει και τις παρωπίδες του πραγματιστή. Ο
ρεαλιστής μπορεί να αντιλαμβάνεται και να δέχεται πως η ανθρώπινη φύση είναι
τέτοια που τα συναισθήματα παίζουν σημαντικό ρόλο στην τελική ανάλυση.
Πολλοί από σας που
με έχετε διαβάσει σ’ αυτή την ενότητα τα τελευταία χρόνια θα ξέρετε πως είμαι
αθεράπευτα ρομαντικός. Ξέρετε πως λάβαρό μου είναι ο συναισθηματισμός και πως
κρεμάω την καρδιά μου με μανταλάκια στη γραμμή της μπουγάδας για όλους σας να
τη δείτε. Ίσως τα βαθιά μου συναισθήματα να με κάνουν να γλιστρώ πάνω σε ολισθηρούς
δρόμους απόγνωσης και υπερβολικής εμπάθειας. Παθητικός ναι, μα να ξέρετε πως
αυτό δεν σημαίνει πως δεν είμαι ρεαλιστής. Ο ρεαλισμός είναι αυτός που μου λέει
πως ένας ανθρωπιστής είναι περισσότερο λογικός γιατί λαμβάνει υπόψη του την
εσφαλμένη ανθρώπινη φύση και την απρόβλεπτη τρέψει των γεγονότων που
εξαρτώνται από τις αμέτρητες σκοτεινές και φωτεινές πτυχές της ψυχής του ανθρώπου.
Ταυτόχρονα θαυμάζω την αμείλικτη λογική του πραγματιστή αλλά δεν μπορώ να είμαι
και σκλάβος της.
Και να η απάντησή
σου αγαπητή μου φίλη: Ναι είμαι ανθρωπιστής αλλά με μια ορισμένη δόση
πραγματικότητας κι ακολουθώ το αθάνατο ρητό των αρχαίων ημών προγόνων: ΠΑΝ
ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ! +Niko Spiridakis
σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;
ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ
ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΘΕΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Προβληματίστηκες; σχολίασε το