ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΡΙΤΗΣ ~ στο τρελό βαγόνι των ελληνικών κομμάτων

Χαίρεται εραστές (και μη) της Ιστορίας +yannidakis 

Οι διαβόητες εκλογές της Νέας Δημοκρατίας, έπειτα από ώρες τηλεοπτικού αέρα, ματαιώσεις, κόντρες, συζητήσεις, προγνωστικά και δημοσκοπήσεις, έχουν μπει πλέον στην τελική τους ευθεία, μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης στις 20/12. Με αφορμή αυτό καθαυτό το γεγονός, τις διάφορες συζητήσεις που έγιναν σχετικά με το αν θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει η "Νέα Δημοκρατία" αυτούσια ή να δημιουργηθεί νέο κεντροδεξιό κόμμα, αλλά και τη γενικότερη δυσαρέσκεια που επικρατεί γύρω απ' τα κόμματα της Βουλής, σήμερα θα επιχειρήσουμε να βουτήξουμε στα άδυτα της ιστορίας των ελληνικών κομμάτων.

Τα πρώτα τρία κόμματα της Ελλάδας, "Γαλλικό", "Αγγλικό" και "Ρωσικό", αν και οι καταβολές τους ιδεολογικά βαστούν ήδη απ' την επανάσταση, ενεργοποιούνται πολιτικά και κάνουν αισθητή την παρουσία τους κυρίως μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, υποστηρίζοντας ενεργά την ψήφιση συντάγματος απ' τον τότε βασιλιά Όθωνα. Ωστόσο, η περίοδος της "Συνταγματικής Μοναρχίας" αποτέλεσε γι' αυτά το κύκνειο άσμα, καθώς εισήλθαν σε φάση παρακμής κυρίως για τις στάσιμες απόψεις τους. Ειρωνία της τύχης ή φυσιολογική πορεία; Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι σ' αυτά ακριβώς τα κόμματα "χρωστάμε" παραδόσεις όπως οι πελατειακές σχέσεις και η διαφθορά, οι οποίες ακέραιες έχουν επιβιώσει μέχρι και σήμερα (διότι είμαστε και γνωστοί λάτρεις των παραδόσεων)!

Οι Τρικούπης-Δηλιγιάννης σε γελοιογραφία της εποχής

Παράλληλα, μία νέα γενιά με καινοτόμες για την εποχή ιδέες κάνει την εμφάνισή της ασκώντας σφοδρή κριτική στους παλαιότερους πολιτικούς και τη βασιλική πολιτική, η οποία δεν άργησε να οδηγήσει σε λαϊκή εξέγερση ενάντια στον Όθωνα, και εν τέλει στην έξωσή του (1862). Στη νέα Βουλή που σχηματίζεται μετά τη Β' Εθνοσυνέλευση, σημαντικότερες παρουσίες αποτελούν οι "Πεδινοί" του Δ. Βούλγαρη και οι "Ορεινοί" των Δ. Γρίβα και Κ. Κανάρη. Βραχύβια ωστόσο και η δική τους παρουσία, καθώς διαλύθηκαν μετά τη διάλυση της Συντακτικής Βουλής του 1864. Απ' τα σπλάχνα τους, δημιουργούνται νέοι πολιτικοί σχηματισμοί. Ξεχωρίζουν τα δύο μεγάλα κόμματα, του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη, τα οποία πρωταγωνιστούν στην περίοδο του δικομματισμού. Χαρακτηριστικό είναι πως, το 1884, το ποσοστό των δύο κομμάτων στη Βουλή άγγιζε το 92,2%! Η κάθοδος όμως, δεν ήταν αναπόφευκτη ούτε γι' αυτά τα κόμματα, όπως και για κανέναν και τίποτα σ' αυτή τη ζωή. Η πτώχευση για το Τρικουπικό κόμμα και ο "ατυχής πόλεμος" για το Δηλιγιαννικό αποτέλεσαν τα κομβικότερα σημεία κατάρρευσης των προαναφερθέντων πολιτικών σχηματισμών.

Το "Κίνημα στο Γουδί" του 1909, παρά τα ασαφή αιτήματα και ιδεολογικά χαρακτηριστικά του, φέρνει στην Αθήνα το Βενιζέλο έπειτα από έκκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Μόλις ένα χρόνο μετά, ιδρύονται οι "Φιλελεύθεροι", που με το μεταρρυθμιστικό τους έργο έμελλε να αλλάξουν την ιστορία της χώρας. Τόσο ορμητική ήταν η παρουσία τους και τόσο νεωτερικές κάποιες απ' τις ιδέες τους, που η ιστορία αποτύπωσε τα κόμματα της αντιπολίτευσης ως "αντιβενιζελικά" (με κύριες φυσιογνωμίες τους Ράλλη, Μαυρομιχάλη, Θεοτόκη). Το 1910 όμως, εκτός των "Φιλελευθέρων" ιδρύθηκε και το "Λαϊκό κόμμα" υπό τον Α. Παπαναστασίου με πρωταρχικό στόχο την αναδιάρθρωση του πολιτικού συστήματος. Σαφώς θετική ήταν η προσέγγισή του στους "Φιλελευθέρους". Την ήττα των τελευταίων στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, ακολούθησε η "Στρατιωτική Επανάσταση" των Πλαστήρα-Γονατά-Φωκά. Το 1924, το προϋπάρχον Σ.Ε.Κ.Ε, με το ριζοσπαστικό πρόγραμμα, μετονομάζεται σε Κ.Κ.Ε.

Κάπως έτσι παραμένει διαμορφωμένος ο πολιτικός χάρτης μέχρι τη Δικτατορία του Μεταξά, κατά τη διάρκεια της οποίας, λόγω της φύσης και των επεμβάσεων του καθεστώτος οι περισσότεροι σχηματισμοί διαλύονται. Ακολουθεί ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Αφήνει πίσω του μία Ελλάδα ποικιλοτρόπως λαβωμένη, με ζωντανές τις εικόνες του πόνου και βαθιές τις χαρακιές του εμφυλίου. Εξετάζοντας καθαρά το κομματικό τμήμα της πολιτικής ιστορίας της εποχής, ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η κυριαρχία των κομμάτων του κέντρου το 1950-1952, η οποία σβήνεται απ' τον πολιτικό χάρτη με το Κίνημα Παπάγου, την αρχή της επικράτησης της δεξιάς στο πολιτικό προσκήνιο.

Πρωτοσέλιδο "Ελευθερίας", 1958

Πλησιάζοντας στο σήμερα με ρυθμούς ραγδαίους, συναντάμε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ο οποίος διορίζεται πρωθυπουργός μετά το θάνατο του Πλαστήρα και επικυρώνει την εντολή του παλατιού με εκλογές τις οποίες η Ε.Ρ.Ε κερδίζει με 47,38% χάρη στον τότε εκλογικό νόμο, παρόλο που η αντιπολιτευόμενη "Δημοκρατική Ένωση" (Σ. Βενιζέλος, Γ. Παπανδρέου κτλ) συγκεντρώνει μεγαλύτερο ποσοστό! Η Ε.Ρ.Ε κερδίζει και τις εκλογές του 1958, στις οποίες μεγαλύτερη έκπληξη αποτελεί η παρουσία της Ε.Δ.Α στη δεύτερη θέση. Για πρώτη φορά η αριστερά βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Για να αλλάξουν οι ισορροπίες, πρέπει να φτάσει το 1963, και να επικρατήσει η "Ένωση Κέντρου" του Γ.Παπανδρέου.

Η διαρκής κινητικότητα που παρατηρούμε και η διαρκής εναλλαγή κυβερνήσεων, δεν ανακόπτεται παρά μόνο το 1967, οπότε και ξεκινά η "Χούντα των Συνταγματαρχών".

Το ταξίδι που επιχειρούμε σήμερα τελειώνει εδώ. Το τι συνέβη μετά τη μεταπολίτευση αποτελεί ένα θέμα με το οποίο θα μου επιτρέψετε να ασχοληθώ μεμονωμένα στο μέλλον... Προς το παρόν, ας αναλογιστούμε ποιες αναλογίες παρουσιάζει η πραγματικότητα σήμερα με ορισμένα απ' τα προαναφερθέντα και ας παρατηρήσουμε πως, σε τελματικές περιόδους, όπως αυτή που διάγουμε (κι ας μας πληγώνει όταν το παραδεχόμαστε) η λύση φανερωνόταν στην επιβολή κάποιου καθεστώτος, ή την εμφάνιση νέων, δυναμικών πολιτικών παραγόντων. Μήπως ήρθε η ώρα λοιπόν, παρακάμπτοντας την τάση των Μ.Μ.Ε να αφοσιώνονται στο υπάρχον, το παλιό, το τετριμμένο, να αναζητήσουμε γύρω μας τις νέες πολιτικές φωνές; Μήπως πρέπει εμείς οι ίδιοι να ενεργοποιηθούμε λίγο περισσότερο πολιτικά; Η απάντηση που θα έδινα εγώ στα ερωτήματα αυτά, είναι: ΝΑΙ. +Κωνσταντίνα Πορφυρού

---

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;

ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ