ΣΠΙΘΕΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΥ ~ το "δωμάτιο" του σαίξπηρ

σε μία κοινωνία κατήφειας & παρακμής, βρίσκουμε τα εφόδια να αισιοδοξούμε

Καλησπέρα στους φίλους του +yannidakis! 

Αυτή τη φορά, το θέμα της ενότητας δεν αφορά ακριβώς έναν προβληματισμό αλλά ένα συναρπαστικό γεγονός, αφού σε λίγες μέρες από σήμερα, συγκεκριμένα στις 23 Απριλίου, έχουμε μία ιστορική επέτειο. Γιορτάζονται 400 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Άγγλου συγγραφέα William Shakespeare, με εκδηλώσεις που σκοπό έχουν να τιμήσουν τον μεγαλοφυή αυτό συγγραφέα αλλά και να μας υπενθυμίσουν την πολιτιστική κληρονομιά που έχει αφήσει, η αξία της οποίας παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων. Μία μοναδική, λοιπόν, ευκαιρία μας δίνεται ώστε να ζήσουμε μία ανεπανάληπτη, πνευματική εμπειρία και να πάρουμε μία γεύση από το θεατρικό έργο του Σαίξπηρ!

Ο Άμλετ, ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα, ο Ριχάρδος ο Γ’, ο Ιάγος, η Λαίδη Μάκβεθ, ο βασιλιάς Ληρ, ο Σάιλοκ, η Οφηλία, η Κορδέλια και πολλοί ακόμα διάσημοι ήρωές του θα μετακομίσουν την ίδια μέρα της επετείου, το Σάββατο 23 Απριλίου, σε ένα κοντέινερ-δωμάτιο που θα στηθεί στην πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα, ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Η παραμονή στο δωμάτιο θα διαρκεί 20 λεπτά, ενώ η είσοδος είναι ελεύθερη. Από τις 11.00 το πρωί έως τις 23.00 το βράδυ, όσοι τυχεροί προσέλθουν θα παρακολουθήσουν ένα ποιητικό θέαμα αποτελούμενο από αποσπάσματα διάσημων έργων του κορυφαίου συγγραφέα, το οποίο έχουν αναλάβει να ζωντανέψουν ηθοποιοί, σκηνοθέτες και μεταφραστές που συμμετέχουν στη δράση.

Όσον αφορά τους συντελεστές, η σύλληψη και η επιλογή των κειμένων είναι της Λουίζας Αρκουμανές. Τη σκηνοθετική επιμέλεια έχει αναλάβει η Έφη Θεοδώρου, την επιμέλεια του σκηνικού χώρου και των κουστουμιών η Ελένη Μανωλοπούλου, τους φωτισμούς ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και τη μουσική επιμέλεια ο Θοδωρής Αμπαζής και ο Χαράλαμπος Γωγιός, με τη συμμετοχή των σπουδαστών της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. (Πηγή: www.cnn.gr)

Η Αθήνα δεν είναι η μοναδική πόλη που γιορτάζει την επέτειο των 400 χρόνων από το θάνατο του Σαίξπηρ, αφού παρόμοιου τύπου εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν την ίδια μέρα σε πολλές πόλεις ανά τον κόσμο. Συγκεκριμένα, στο Λονδίνο, το Shakespeare’s Globe οργανώνει το «Complete Walk”, μία βόλτα στις όχθες του Τάμεση όπου, στις 23 και 24 Απριλίου, θα προβάλλονται σε τεράστιες οθόνες δεκάλεπτα φιλμ με σκηνές από έργα του Σαίξπηρ, με τη συμμετοχή διάσημων ηθοποιών. Στη Νέα Υόρκη, μεγάλη έκθεση με φωτογραφίες, κοστούμια και προγράμματα από παλιές παραστάσεις έργων ου Σαίξπηρ παρουσιάζονται στην New York Public Library for the Performing Arts. Στο Σικάγο, δεκάδες εστιατόρια συμμετέχουν στο «Culinary Complete Works», όπου επαγγελματίες σεφ χρησιμοποιούν τα έργα του Βάρδου ως έμπνευση για τη δημιουργία ενός ή περισσότερων πιάτων. (Πηγή: www.iefimerida.gr)

Με αφορμή αυτό το γεγονός, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ποιο στοιχείο θεωρώ, εγώ προσωπικά, «μαγικό» στο έργο του Σαίξπηρ, ένα από τα πολλά μαγικά στοιχεία που συναντάει κανείς σε εκείνον, και πηγάζει από τον τρόπο προσέγγισης του έργου του.

Το πιο ενδιαφέρον στον Σαίξπηρ για εμένα λοιπόν, είναι ότι τα έργα του μπορούν να αναλυθούν και να ερμηνευθούν με άπειρους τρόπους. Άλλωστε, κάθε ιδιοφυές έργο αντιστέκεται σε οποιαδήποτε μονοσήμαντη ανάλυση, αλλά είναι ανοιχτό σε πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις. Υπάρχει, όμως, μία που αν καταφέρει να διαβάσει κανείς το έργο του υπό αυτήν την οπτική, είμαι σίγουρη πως όχι μόνο θα μπορέσει να κατανοήσει καλύτερα την  ανθρώπινη φύση, αλλά και να έρθει ένα βήμα πιο κοντά στο να γνωρίσει τον εαυτό του. Αυτή η προσέγγιση λοιπόν, αφορά τον  ανθρωποκεντρισμό, που διακρίνουμε εμφανέστατα άλλωστε σε όλα τα έργα του, σε σχέση πάντα με το «τρίγωνο» άνθρωπος-κοινωνία-φύση. Επηρεασμένος, αν μη τι άλλο, ο ίδιος από την Ελισσαβετιανή Αναγέννηση κατά την οποία έζησε, ο στόχος ήταν ακριβώς αυτός: η ισορροπία ανάμεσα στα τρία αυτά στοιχεία. 

Ο ιδιόρρυθμος ανθρωποκεντρισμός του Σαίξπηρ διαβάζεται ξεκάθαρα. Οι ήρωές του δεν υποκύπτουν σε συνθήκες ή γεγονότα , αλλά ούτε σε κάποια ανώτερη σε αυτούς δύναμη που προδιαθέτει τη μοίρα τους. Οι αντικειμενικές συνθήκες είναι πάντα παρούσες, όμως μπορούν να αλλάξουν από τον άνθρωπο. Η θεϊκή παρέμβαση υπάρχει, χωρίς να καθορίζει την εξέλιξη της δράσης. Η τύχη μπορεί να καλυτερεύσει ή να χειροτερεύσει τις καταστάσεις, ωστόσο τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα ένας, ο άνθρωπος. Για παράδειγμα, ο Άμλετ επιλέγει ο ίδιος να πάρει εκδίκηση από τον πατριό του, όμως, αντί να ξετυλιχθεί ένα βαρύ δράμα, αποκαλύπτονται αρχέτυπα ανθρώπινων συμπεριφορών. Η αυτενέργεια του Άμλετ, η αυτοθυσία της Οφηλίας και, τελικά, ο απόλυτος ξεριζωμός της κατεστημένης τάξης. Το υπερφυσικό στοιχείο είναι παρών μέσω του φαντάσματος του νεκρού βασιλιά, ωστόσο, δεν παίζει ρυθμιστικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στον Μάκβεθ. Η μοίρα των ηρώων δε δημιουργείται από τις μάγισσες (υπερφυσικό στοιχείο) που αρχικά την προλέγουν, αλλά από τους ίδιους τους ήρωες, δηλαδή από τον ανθρώπινο παράγοντα. Ακόμη και οι κακοί ήρωες, όπως η Λαίδη Μάκβεθ ή ο Ριχάρδος ο Γ’, αναλύονται μέσα από την ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Ο άσχημος και τρίτος στη διαδοχή του θρόνου Ριχάρδος, ερωτεύεται παράφορα μία πανέμορφη γυναίκα. Δηλαδή, με τα «ανθρωποκεντρικά» μάτια του Σαίξπηρ, ο άνθρωπος είναι πάντα πιο δυνατός από την κοινωνία (Ριχάρδος, τρίτος στη διαδοχή του θρόνου, που γίνεται πρώτος) αλλά και από τη φύση (άσχημος, όμως ερωτικά ελκυστικός).

Προτείνω λοιπόν, όσοι μπορέσουν να βρίσκονται στο περίφημο αυτό "δωμάτιο", να μην χάσουν την ευκαιρία, γιατί αυτός ο μεγάλος συγγραφέας μας διδάσκει πολλά. Αν καταφέρουμε να έρθουμε λίγο πιο κοντά σε εκείνον, θα καταφέρουμε να δούμε τον κόσμο γύρω μας και μέσα μας με άλλα μάτια...

Διότι, ο Σαίξπηρ πίστευε βαθιά στη δύναμη του ανθρώπου και αυτό δε θα μπορούσε να μην εμφανιστεί στο έργο του, είτε ηθελημένα είτε αθέλητα-αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Αυτό όμως για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι, είναι πως και ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος, που με την ιδιοφυΐα του, την πίστη του και, κυρίως, τη θέλησή του κατάφερε να αψηφήσει «εμπόδια» και όρια, εσωτερικής ή εξωτερικής φύσης, και να δημιουργήσει, να γράψει τη δική του ιστορία. Μια ιστορία, που θα πρέπει να αποτελεί, εκτός από πνευματική παρακαταθήκη ανυπολόγιστης αξίας, και παράδειγμα για όλους εμάς που συνεχώς παλεύουμε με τους «δαίμονές» μας και ελπίζουμε ότι μια μέρα θα τους νικήσουμε. Γιατί όπως ο ίδιος έλεγε: 

«Αυτός που έχει θέληση, δημιουργεί, και δημιουργεί πάρα πολλά. Αυτό είναι απόδειξη πως δεν υπάρχει τίποτα ακατόρθωτο»! +Elina Ioannou 

---

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;

ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΣ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΘΕΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ