προώθηση τρίτης ~ προοπτικές της ανεργίας

κείμενα προβληματισμού, από τα πιο εκλεκτά ιστολόγια της Ελλάδας

από: in

Το Δεκέμβριο του 2014 ανακόπηκε η φθίνουσα πορεία της εποχικά προσαρμοσμένης ανεργίας στην ελληνική οικονομία με οριακή αύξηση στο 26%, από 25,9% το Νοέμβριο (ΕΛ.ΣΤΑΤ. 05/03/2015). Μάλιστα, αυτή η αύξηση της ανεργίας (από μήνα σε μήνα) συνέβη για πρώτη φορά μετά από το Σεπτέμβριο του 2013 (Διάγραμμα 1). 

Διάγραμμα 1. Μηνιαία μεταβολή του ποσοστού ανεργίας στην ελληνική οικονομία

Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. (05/03/2015) και Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Winter Forecast 2015).

Σημείωση: 1) Οι τιμές του διαγράμματος που βρίσκονται πάνω από τη γραμμή του 0 αφορούν σε αυξήσεις της ανεργίας, ενώ οι τιμές που βρίσκονται κάτω από τη γραμμή του 0 αφορούν σε μειώσεις της ανεργίας, από μήνα σε μήνα.

2) Ο μέσος όρος των εκτιμήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (διακεκομμένη γραμμή) για το 2015 αφορούν σε ποσοστό ανεργίας ύψους 25%, και των αντίστοιχων τιμών για το 2016 σε ποσοστό 22%, όσο δηλαδή είναι οι εκτιμήσεις της Επιτροπής για τα δύο αυτά έτη συνολικά. 

Η αύξηση του ποσοστού ανεργίας ήταν από μία άποψη μη αναμενόμενη, καθώς εκτός από το γεγονός ότι κατά τους τελευταίους 13 μήνες η οικονομία είχε εκκινήσει μια διαδικασία μείωσης του ποσοστού ανεργίας, επιπρόσθετα κατά τα τελευταία δύο έτη (2012 και 2013) ο Δεκέμβριος αποτελούσε μήνα κατά τον οποίο το ποσοστό ανεργίας παρουσίαζε μείωση και όχι αύξηση. Όμως από την άλλη μεριά εκφράζει τα αποτελέσματα της πολιτικής αναταραχής που προέκυψε στην Ελλάδα από τον Οκτώβριο του 2014. Ενδεχομένως να επέδρασε επίσης αυξητικά η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου που πιθανόν να μετέφερε κάποιες απολύσεις του τουριστικού τομέα στο Δεκέμβριο.

Τα δύο επόμενα έτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει (Winter Forecast – Φεβρουάριος του 2015) ότι το ποσοστό ανεργίας θα μειωθεί στο 25% το 2015 και στο 22% το 2016 (βλέπε τη διακεκομμένη γραμμή στο Διάγραμμα 1). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πραγματοποιήθηκαν με βάση τα στοιχεία που ήταν γνωστά μέχρι και το Νοέμβριο του 2014. Δεν είχαν δηλαδή λάβει υπόψη τους την επιδείνωση του Δεκεμβρίου.

Τις προσδοκίες για τη μελλοντική κατάσταση αναφορικά με το επίπεδο ανεργίας και απασχόλησης εκτιμούν η ManPower (Έρευνα για τις Προοπτικές Απασχόλησης στην Ελλάδα – 2015 Q2) και το ΙΟΒΕ (Αποτελέσματα Ερευνών Οικονομικής Συγκυρίας – Φεβρουάριος 2015).

Τα αποτελέσματα της ManPower με προσδοκίες για το δεύτερο τρίμηνο του 2015, δείχνουν ότι οι προοπτικές για την απασχόληση είναι θετικές (Διάγραμμα 2).

Διάγραμμα 2. Προβλέψεις για την εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα το επόμενο τρίμηνο

Πηγή: ManPower (Έρευνα για τις Προοπτικές Απασχόλησης στην Ελλάδα – 2015 Q2).

Σημείωση: Η ManPower εξετάζει μέσω συνεντεύξεων σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 750 εργοδοτών στην Ελλάδα, τις απαντήσεις στην εξής ερώτηση: «Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η μεταβολή στο συνολικό αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στον οργανισμό σας, στην περιοχή ευθύνης σας, κατά το επόμενο τρίμηνο, σε σχέση με το τρέχον τρίμηνο;».

Η αντίστοιχη μηνιαία έρευνα του ΙΟΒΕ καταγράφει επίσης αισιόδοξες προοπτικές για το ποσοστό ανεργίας για τους επόμενους 12 μήνες (Διάγραμμα 3).

Διάγραμμα 3. Προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας στην Ελλάδα τους επόμενους 12 μήνες

Πηγή: ΙΟΒΕ (Αποτελέσματα Ερευνών Οικονομικής Συγκυρίας – Φεβρουάριος 2015).

Σημείωση: Το ΙΟΒΕ χρησιμοποιεί πρωτογενή, αναλυτικά στοιχεία για πάνω από 1.000 επιχειρήσεις και αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.500 καταναλωτών. Τις σχετικές έρευνες διεξάγει αποκλειστικά και μόνο το ΙΟΒΕ για την Ελλάδα, για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Όμως, στην έρευνα του ΙΟΒΕ από τον Ιανουάριο στο Φεβρουάριο του 2015 παρατηρείται μια αλλαγή που αφορά στο αυξημένο ποσοστό αυτών που αναμένουν αισθητή αύξηση στην ανεργία και αυτών που αναμένουν η ανεργία να έχει (μόνο) ελαφρά μείωση.

Επιπρόσθετα, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης (που μόλις δημοσιεύτηκε), κατά το μήνα Ιανουάριο του 2015 καταγράφηκε  μείωση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, καθώς προκύπτει αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων κατά 9.273 θέσεις εργασίας (91.987 αναγγελίες πρόσληψης και 101.260 αποχωρήσεις) έναντι θετικού ισοζυγίου 6.397 ατόμων το 2014. Αντιστοίχως, για το Φεβρουάριο του 2015 προκύπτει θετικό ισοζύγιο κατά 15.124 θέσεις εργασίας, ενώ το Φεβρουάριο του 2014 ήταν θετικό κατά 19.912 άτομα.

Το αρνητικό ισοζύγιο του Ιανουαρίου και το κατά 30% μικρότερο θετικό ισοζύγιο του Φεβρουαρίου του 2014, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι καθαρές ροές για το δίμηνο του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2015 ήταν θετικές κατά 5.851, ενώ για τους ίδιους μήνες του 2014 ήταν θετικές κατά 26.309 άτομα!

Εάν οι τάσεις αυτές συνεχιστούν, παρόλο που είναι εξαιρετικά επίφοβο να στηριχθούμε μόνο στο πρώτο δίμηνο του έτους, και με δεδομένο ότι οι συνολικές καθαρές ροές απασχόλησης -σύμφωνα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ- για το σύνολο του 2014 ήταν θετικές κατά 99.122 θέσεις εργασίας, θα πρέπει να αναμένουμε το αντίστοιχο μέγεθος για το 2015 να είναι αρκετά μικρότερο. Επίσης, δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία το 2014 με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ 1% μείωσε την ανεργία κατά 76.100 άτομα, τότε εάν οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2015 (για +2,5% μεταβολή του ΑΕΠ) επιβεβαιωθούν, η αναμενόμενη μείωση της ανεργίας θα έπρεπε να κυμαινόταν μεταξύ 100.000 και 160.000 ατόμων για το 2015. Όμως, όπως μόλις διαπιστώσαμε, τα διαθέσιμα στοιχεία του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου του 2015, δεν επιβεβαιώνουν την τάση αυτή αλλά «προδικάζουν» ένα αρκετά μικρότερο αριθμό μείωσης της ανεργίας παράλληλα με επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας.

Παρόλα αυτά, οι προσδοκίες φαίνονται σήμερα θετικές για το μέλλον της απασχόλησης και της ανεργίας και αυτό θα έπρεπε η οικονομική πολιτική να το αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό. Η οικονομική πολιτική έχει επίσης στη διάθεσή της την εξαιρετική μείωση της τιμής του ευρώ, τη χαμηλή πτήση της τιμής του πετρελαίου και τα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα (βλέπε ανάρτηση με τίτλο «Ευρώπη, Ελλάδα και Αβεβαιότητα»). Παρόλα αυτά υπάρχουν όμως ορισμένες ανησυχητικές ενδείξεις που δείχνουν μία ενδυνάμωση της ανεργίας. Τελικά η εξέλιξή της θα κριθεί από το σύνθετο αποτέλεσμα όλων των παραγόντων όπου σοβαρό ρόλο θα παίξει η εξέλιξη της διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές. Είναι σαν η οικονομία -στον τομέα της ανεργίας- να κρέμεται από μια λεπτή κλωστή, που μπορεί εύκολα να κοπεί με οδυνηρές κοινωνικοπολιτικές επιπτώσεις.

Π.Ε. Πετράκης
Καθηγητής ΕΚΠΑ