ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ~ ας πάει και το παλιάμπελο και ο απερίσκεπτος έλληνας

Καληνωρίσματα από το +yannidakis

Η αντίστροφη μέτρηση του καλοκαιριού έχει αρχίσει, οι διακοπές τελειώνουν και μαζί η απόδραση από τις σκοτούρες της καθημερινότητας αλλά και της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας. Αποφάσισα λοιπόν πως για την περίσταση των ημερών «ταιριάζει γάντι» μια παλιά ιστορία που στο τέλος θα μας δώσει έναυσμα για προβληματισμό, τροφή για σκέψη…  

«Ας πάει και το παλιάμπελο»: Πολλοί θα έχετε ακούσει ή θα έχετε πει αυτή τη λαϊκή ρήση. Η προέλευση αυτής της φράσης, η οποία προέκυψε από μία μουσικοθεατρική παράσταση, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον – για μένα τουλάχιστον – για το λόγο ότι αποκαλύπτει πολλά για τη νοοτροπία του λαού μας – για κάποια ιδιαίτερα γνωρίσματα που παρουσιάζουμε σαν λαός και που ακόμα αναρωτιέμαι για το αν είναι θετικά ή αρνητικά τελικά…

Ας ξεκινήσουμε, όμως, με την ιστορία της φράσης. Πρόκειται, λοιπόν, για μια λαϊκή έκφραση που ανάγεται στην εποχή του Όθωνα. Ειπώθηκε από έναν χωρικό / αγρότη / φουστανελά με τσαρούχια και μουστάκια (όπως θέλετε πείτε τον), ο οποίος την αναφώνησε μετά το τέλος μιας παράστασης στο θέατρο Μπούκουρα – έτσι ονομάζονταν το 1ο θέατρο του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους. Καθώς, λοιπόν, το ελληνικό κράτος μετρούσε λίγα χρόνια ζωής, η εγχώρια θεατρική ζωή δεν είχε αναπτυχθεί ιδιαιτέρως. Έτσι, τη θεατρική διασκέδαση της χώρας ή μάλλον για να είμαι πιο ακριβής της πρωτεύουσας (Αθήνα) είχαν αναλάβει ευρωπαϊκοί θίασοι, κυρίως Ιταλικοί και Γαλλικοί, οι οποίοι έδιναν παραστάσεις στο θέατρο Μπούκουρα. Περί τα 1840, λοιπόν, στο θέατρο Μπούκουρα τραγουδούσε η Ιταλίδα αοιδός Ρίτα Μπάσσο. Και καθώς στην Ελλαδίτσα μας τότε οι γυναίκες ήταν άκρως περιορισμένες και δη ενδυματολογικά, φανατιστείτε τί γίνονταν όταν εμφανίζονταν επί σκηνής προκλητικά ντυμένες – για τα δεδομένα της εποχής πάντα – ευρωπαίες καλλιτέχνιδες! Το ανδροκρατούμενο φιλοθεάμον κοινό θυσίαζε στα πόδια τους λουλούδια και κοσμήματα κάθε βράδυ – Έλληνες ρε παιδί μου, δεν ξέρω για εσάς εγώ πάντως πολύ διασκεδάζω με αυτά μας τα καμώματα ως λαός!! 

Ένα βράδυ, λοιπόν, ένας κτηματίας της Αττικής που παρακολούθησε την παράσταση της Ρίτα Μπάσσο ενθουσιάστηκε τόσο πολύ, που της έταξε ό,τι πιο πολύτιμο είχε- το αμπέλι του! Λέγοντας τη φράση: «Ας πάει και το παλιάμπελο για χάρη σου» - προφανώς δεν της έδωσε το αμπέλι, αλλά κάποιο πολύτιμο δώρο που κόστισε όσο και το αμπέλι του – πολύ «large» ο τύπος! Το τι έγραψαν οι φυλλάδες της εποχής, το τι σούσουρο και κουτσομπολιό συνέβη στην Αθήνα τις επόμενες μέρες το φαντάζεστε όλοι προφανώς. Και κάπως έτσι έμεινε στην ιστορία αυτή η φράση! Αξιοσημείωτο είναι ότι η ίδια έκφραση αποτέλεσε και τίτλο τραγουδιού που έγινε μάλιστα προσωπική επιτυχία της γνωστής, αγαπημένης και ταλαντούχας ηθοποιού Ρένας Βλαχοπούλου.

Με έναυσμα τους στίχους του τραγουδιού, οι οποίοι σαφώς είναι εμπνευσμένοι από την παραπάνω ιστορία μου προέκυψε ο εξής συσχετισμός: Πόσο πολύ αντιπροσωπεύει αυτή η φράση την ψυχολογία του νεοέλληνα. Την απερισκεψία του, το πάθος του, όπως θέλετε πείτε του. Ο κύριος της ιστορίας μας, τόσο πολύ ευχαριστήθηκε που δεν δίστασε να θυσιάσει ότι πιο πολύτιμο είχε – το μοναδικό του αμπέλι! Απερίσκεπτος; Μπορεί…  Δικό του το αμπέλι, δική του κι απόφαση!

Ως εδώ καλά όλα, αλλά και αυτός ο νεοέλληνας θα πρέπει να μάθει να αναλαμβάνει τις ευθύνες των απερίσκεπτων πράξεών του. Κι εδώ υστερούμε σαν λαός, γιατί; Μα γιατί πάντα φταίνε οι άλλοι!

Τα φιλιά μου! +Elena Alefantinou

Διαβάστε περισσότερα 

---

σχόλια; αντιρρήσεις; ερωτήσεις;

ΠΡΟΣΘΕΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ ΣΑΣ